Đức Quốc xã, còn gọi là
Đế chế thứ ba (
tiếng Đức: Drittes Reich), là
nước Đức trong thời kỳ 1933 – 1945 đặt dưới một
chế độ độc tài chịu sự kiểm soát của
Adolf Hitler và
Đảng Quốc xã (NSDAP). Dưới sự thống trị của Hitler, nước Đức đã biến đổi thành một nhà nước
phát xít toàn trị cai quản gần như mọi mặt của đời sống. Tên gọi chính thức của quốc gia này là Deutsches Reich (
Đế chế Đức) từ 1933 đến 1945 và Großdeutsches Reich (Đế chế Đại Đức) từ 1943 đến 1945. Đức Quốc xã chấm dứt sự tồn tại của mình vào tháng 5 năm 1945 sau khi bại trận trước quân
Đồng Minh, sự kiện đánh dấu hồi kết cho
chiến tranh thế giới thứ hai tại châu Âu.Vào ngày 30 tháng 1 năm 1933 Hitler được Tổng thống
Cộng hòa Weimar Paul von Hindenburg bổ nhiệm làm
Thủ tướng Đức. Sau đó đảng Quốc xã bắt đầu loại trừ tất cả các đối thủ chính trị và củng cố quyền lực của mình. Với việc Hindenburg qua đời vào ngày 2 tháng 8 năm 1934, Hitler đã trở thành nhà độc tài của nước Đức bằng việc sáp nhập chức vụ và những quyền hạn của Thủ tướng và Tổng thống vào với nhau. Kết quả
cuộc trưng cầu ý dân tổ chức trên toàn quốc vào ngày 19 tháng 8 năm 1934 đã xác nhận Hitler là
Führer (lãnh tụ) duy nhất của nước Đức. Tất cả mọi quyền lực đều tập trung vào tay Hitler, và lời nói của ông ta xếp trên mọi luật lệ. Chính phủ không phải là một cơ quan hợp tác, phối hợp, mà là một tập hợp các bè phái đấu tranh vì quyền lực và lợi ích của Hitler. Trong giai đoạn đỉnh điểm của cuộc
Đại Suy thoái, những người Quốc xã đã khôi phục được một nền kinh tế ổn định và chấm dứt nạn thất nghiệp hàng loạt bằng biện pháp chi tiêu mạnh cho quân sự và vận dụng
kinh tế hỗn hợp. Các công trình công cộng lớn được tiến hành xây dựng, bao gồm các
Autobahn (
đường cao tốc). Sự hồi phục của nền kinh tế đã làm tăng thêm lòng yêu mến của nhân dân đối với chế độ.Một nét đặc trưng nổi bật của Đức Quốc Xã là vấn đề
phân biệt chủng tộc, đặc biệt là
bài Do Thái.
Các dân tộc German (
chủng tộc Bắc Âu) được cho là
chủng tộc Aryan thuần khiết nhất, do đó là
chủng tộc thượng đẳng. Hàng triệu
người Do Thái và
các nạn nhân khác, bất kỳ ai mà Quốc xã cho là "đáng ghét, hạ đẳng, không mong muốn", đã bị khủng bố và tàn sát trong
cuộc diệt chủng Holocaust.
Những địch thủ đối lập chống lại quy tắc của Hitler đều bị đàn áp một cách tàn nhẫn. Quốc xã đã giam cầm, trục xuất và giết hại những người theo
chủ nghĩa tự do,
chủ nghĩa xã hội và
chủ nghĩa cộng sản. Các Giáo hội Cơ đốc cũng bị áp bức, với hàng loạt lãnh đạo bị bắt giam. Nền giáo dục tập trung vào
sinh học về chủng tộc, chính sách dân số và rèn luyện thể lực để thực hiện nghĩa vụ quân sự.
Nữ giới bị hạn chế về nghề nghiệp và những cơ hội được học tập. Các hoạt động du lịch và giải trí được tổ chức thông qua chương trình
Kraft durch Freude, và
Thế vận hội mùa hè 1936 là một dịp để Đế chế Thứ ba giới thiệu mình ra với thế giới. Bộ trưởng
tuyên truyền Joseph Goebbels đã sử dụng phim ảnh, các cuộc mít tinh lớn, và tài hùng biện của Hitler một cách hiệu quả để khống chế dư luận. Chính quyền kiểm soát biểu hiện nghệ thuật, thúc đẩy các hình thức nghệ thuật cụ thể và ngăn chặn hoặc không khuyến khích các hình thức khác.Theo thời gian, Đức Quốc Xã ngày một đòi hỏi hung hăng về lãnh thổ và đe dọa tiến hành chiến tranh nếu vấn đề này không được đáp ứng. Lần lượt vào các năm 1938 và 1939 Quốc xã xâm chiếm
Áo rồi đến
Tiệp Khắc. Hitler đã ký với
Joseph Stalin một hiệp ước rồi sau đó tiến hành
xâm lược Ba Lan vào tháng 9 năm 1939, sự kiện mở màn chiến tranh thế giới thứ hai ở châu Âu. Đến năm 1940, Đức Quốc Xã trong khối liên minh với các nước
Phe trục đã chinh phạt hầu khắp châu Âu và đe dọa xâm lược nước Anh. Song song với đó, Quốc xã đồng thời tiến hành vây bắt, sát hại các
chủng tộc "đáng ghét" trong các
trại tập trung và
trại hủy diệt. Hoạt động thi hành các chính sách phân biệt chủng tộc lên đến đỉnh điểm với cuộc tàn sát trên quy mô lớn
người Do Thái và các nhóm dân tộc thiểu số khác trong cuộc diệt chủng
Holocaust. Vào năm 1941 Hitler tiến hành
chiến dịch xâm lược Liên bang Xô viết và giành được những thắng lợi đáng kể ban đầu. Tuy nhiên, kể từ năm 1943, Quốc xã bắt đầu phải hứng chịu những thất bại to lớn về mặt quân sự. Sang năm 1944, số lượng các chiến dịch ném bom quy mô lớn của Anh và Mỹ ngày một tăng lên, và Quốc xã đã lần lượt phải thoái lui khỏi Đông và Nam Âu. Theo sau sự kiện
Đồng Minh giải phóng Pháp, Đức Quốc xã bị
Liên Xô đánh bại ở
mặt trận phía Đông và những quốc gia
Đồng Minh khác ở phía Tây, cuối cùng buộc phải đầu hàng vào tháng 5 năm 1945. Trong những tháng cuối cùng của chiến tranh, Hitler với việc không chấp nhận thất bại đã ra lệnh phá hủy toàn bộ cơ sở hạ tầng của nước Đức, qua đó làm tăng thêm số nạn nhân thiệt mạng liên quan đến cuộc chiến. Phe Đồng Minh chiến thắng đã khởi xướng ra chính sách
Entnazifizierung (tiêu diệt, xóa bỏ chủ nghĩa Quốc xã) và đem hàng loạt những cựu lãnh đạo cấp cao còn sống sót của chế độ này ra xét xử tại
tòa án Nuremberg.