Parthenon (
tiếng Hy Lạp: Παρθενών) là một ngôi
đền thờ
thần Athena, được xây dựng vào thế kỷ 5 trước
Công nguyên ở
Acropolis. Đây là công trình xây dựng nổi tiếng nhất còn lại của
Hy Lạp cổ đại, và đã được ca ngợi như là thành tựu của
kiến trúc Hy Lạp. Các
điêu khắc trang trí của ngôi đền bằng từ đá
cẩm thạch (marble)
trắng, được coi như là đỉnh cao của
nghệ thuật Hy Lạp cổ đại. Đền Parthenon là
biểu tượng của sự kết thúc Hy Lạp cổ đại và của nền
dân chủ Athena, và được đánh giá như là một trong những công trình
văn hóa vĩ đại nhất thế giới.Tên của đền Parthenon dường như có nguồn gốc từ tượng đài kỷ niệm
Athena Parthenos ở căn phòng phía Đông công trình
[1]. Bức tượng này do
Phidias điêu khắc từ
ngà voi và
vàng; tên gọi cho Athena là parthenos (παρθένος, "virgin") có nghĩa là vị chúa vẫn còn trinh nguyên.Đền Parthenon được thay thế một đền thờ Athena cũ hơn đã bị huỷ hoại bởi
Đế chế Ba Tư vào năm 480 trước Công nguyên. Giống như phần lớn các ngôi đền Hy Lạp khác, đền Parthenon đã được sử dụng như là một
kho tàng, và đã phục vụ cho
liên minh Delian, liên minh mà sau này trở thành
Đế chế Athena.Vào
thế kỷ 6 sau Công nguyên, đền Parthenon được chuyển sang thành
nhà thờ Kitô giáo và được thiết kế để tôn kính
Đức Mẹ Đồng trinh. Sau cuộc xâm chiếm của
Thổ Nhĩ Kỳ, công trình lại được chuyển sang thành
nhà thờ Hồi giáo. Vào năm
1687, một kho quân trang đạn dược của Thổ Nhĩ Kỳ có bên trong công trình đã bị bốc cháy; kết quả của vụ nổ này đã làm hỏng đền Parthenon và những điêu khắc của nó. Vào
thế kỷ 19,
Thomas Bruce đã tháo dỡ một vài điêu khắc còn sót lại và mang chúng đến Anh. Những tác phẩm điêu khắc này, bây giờ được biết đến như
Elgin Marbles hay
Parthenon Marbles, được trưng bày trong
Viện Bảo tàng Anh. Cuộc tranh luận về việc Elgin Marbles cần phải được mang trả lại Hy Lạp vẫn còn đang tiếp diễn.Đền Parthenon, cùng với các công trình khác ở Acropolis, là một trong những địa điểm
khảo cổ học có nhiều khách
du lịch đến tham quan nhất.
Bộ Văn hóa Hy Lạp hiện nay đang tiến hành một chương trình bảo tồn và khôi phục công trình.