Zaire (
tiếng Pháp:
Zaïre; từ
tiếng Bồ Đào Nha: Zaire, thực ra là sự phát âm sai từ chữ
Kongo nzere hay nzadi, hoặc "dòng sông nuốt mọi dòng sông")
[2] là tên của
Cộng hòa Dân chủ Congo trong giữa
27 tháng 10 năm
1971, và
17 tháng 5 năm
1997, và vẫn còn thường dùng không chính xác để chỉ quốc gia này. Bài viết này nói về chính thể đã giải tán.Các cuộc náo loạn và phiến loạn là một điều tệ hại cho chính phủ đến năm 1965, khi Trung tướng
Joseph-Désiré Mobutu, khi đó là tổng tư lệnh quân đội quốc gia, nắm quyền lãnh đạo đất nước và tự tuyên bố làm tổng thống trong năm năm. Mobutu nhanh chóng củng cố quyền lực của ông và đã tái đắc cử mà không có phản đối vào ghế tổng thống trong năm 1970.Đến năm 1996, sức ép từ chiến tranh và diệt chủng ở nước láng giềng
Rwanda lan ra khắp Zaire (xem
Lịch sử Rwanda). Lực lượng dân quân
Hutu của Rwanda (
Interahamwe), những người đã bỏ chạy khỏi Rwanda sau khi chính phủ do
RPF thành lập lên nắm chính quyền, đã sử dụng những trại tị nạn ở miền đông Zaire làm căn cứ cho tấn công Rwanda. Những dân quân Hutu này sau đó đã đồng minh với quân vũ trang Zaire (FAZ) để lên một chiến dịch chống lại dân tộc Tutsi của Congo ở đông Zaire. Ngược lại, những người Tutsi này hình thành nên dân quân để tự bảo vệ mình. Khi chính phủ Zaire bắt đầu leo thang diệt chủng vào tháng 11 năm 1996, những dân quân Tutsi bắt đầu trở thành quân phản loạn chống lại Mobutu bắt đầu những gì được biết đến với tên
Chiến tranh Congo lần thứ nhất.Nhiều nhóm chống đối đã gia nhập dân quân Tutsi và được vài nước ủng hộ, trong đó có Rwanda và Uganda. Sự liên minh này, do
Laurent-Desire Kabila dẫn đầu, được biết đến với tên Liên minh các Lực lượng Dân chủ Giải phóng Congo-Zaïre (
AFDL). AFDL, giờ bắt đầu tìm kiếm mục tiêu khác lớn hơn là phế truất Mobutu, đã có một sự leo thang quân sự vào đầu năm 1997. Sau những cuộc thương thuyết hòa bình không thành công giữa Mobutu và Kabila vào tháng 5 năm 1997, Mobutu chạy trốn khỏi đất nước, và Kabila hành quân vào
Kinshasa vào
20 tháng 5 mà không gặp phải sự chống đối nào. Kabila tự xưng là tổng thống, củng cố quyền lực xoay quanh ông ta và AFDL, và đổi tên quốc gia thành
Cộng hòa Dân chủ Congo.