Yucatán (phát âm
tiếng Tây Ban Nha: [ɟ͡ʝukaˈtan] (
nghe)), chính thức là
Tiểu bang Tự do và có Chủ quyền Yucatán (tiếng Tây Ban Nha: Estado Libre y Soberano de Yucatán), là một trong 31 tiểu bang, cùng với
thành phố México, tạo nên
32 chủ thể liên bang của
México. Nó được chia thành
106 municipio (hạt), với thành phố thủ phủ là
Mérida.Bang Yucatán tọa lạc ở miền
Đông Nam México, ở miền bắc của
bán đảo Yucatán, tiếp giáp với bang
Campeche về phía tây nam và
Quintana Roo về phía đông nam, hướng ra
vịnh Mexico ngoài khơi bờ biển phía bắc.Trước khi
người Tây Ban Nha đến bán đảo Yucatán, tên của vùng này là el Mayab.
[12] Trong
tiếng Maya Yucatec, "ma' ya'ab" có nghĩa là "một ít". Đây từng là một khu vực rất quan trọng với nền
văn minh Maya, mà đã đạt đỉnh cao phát triển tại đây, nơi
người Maya thiết lập các thành phố
Chichen Itza,
Izamal,
Motul,
Mayapan,
Ek' Balam và
Ichcaanzihóo (còn gọi là T'ho), nay là
Mérida.
[13]Sau sự độc lập và tan vỡ của
đế quốc México năm 1823,
đệ nhất Cộng hòa Yucatán được thành lập, nhưng đó tự nguyên sáp nhập vào
cộng hòa Liên bang các Tiểu bang México Liên hiệp ngày 21 tháng 12 năm 1823.
[3] Sau đó vào ngày 16 tháng 3 năm 1841, do kết quả của sự xung đột văn hóa và chính trị, Yucatán lại tuyên bố độc lập khỏi México để tạo ra nước
cộng hòa Yucatán thứ hai, nhưng rồi vào ngày 14 tháng 7 năm 1848, Yucatán tái gia nhập México.Ngày nay, Yucatán là một trong các tiểu bang an toàn nhất México
[14][15] và Mérida được trao giải Thành phố Hòa bình năm 2011.
[16][17]