Tứ giác nước là một học thuyết được đưa ra đầu tiên bởi nhà sử học Trần Quốc Vượng. Học thuyết này phản ánh tư duy sông nước của người Việt cổ truyền trong quá trình xây dựng các kinh đô cổ Việt Nam như Cổ Loa, Hoa Lư, Thăng Long, Huế và nhiều đô thị cổ khác như phố Hiến, phố cổ Hội An,... Theo đó, các kinh đô cổ và đô thị cổ trên đều được giới hạn bao bọc bởi bốn con sông hoặc nhánh sông mà chúng tạo thành 4 cạnh tự nhiên của tứ giác nước.