Siêu hình học (
tiếng Anh: Metaphysics bắt nguồn từ
tiếng Hy Lạp: μετά (meta) = "sau", φυσικά (phisiká) = "lý thuyết vật chất; hay Vật lý") ám chỉ những tác phẩm của
Aristotle để đằng sau những tác phẩm nghiên cứu
vật chất của ông trong thời cổ đại,
[1] là một nhánh triết học quan tâm đến việc giải thích
bản chất của
thế giới là cái đằng sau các hình thái vật chất cũng như biểu hiện của chúng được gọi là hiện tượng, là căn nguyên tối hậu và là những nguyên lý đầu tiên và phổ quát nhất của thực tại. Đây là một môn học về
sự tồn tại hoặc
sự thật. Nó quan tâm đến các câu hỏi như: Bản chất của
sự thật là gì? Đâu là vị trí đầu tiên của
con người trong
vũ trụ?
Thực tại là
chủ quan hay
khách quan? Liệu thế giới có
xuất hiện bên ngoài
trí óc của chúng ta hay không? Bản chất của vật thể, sự kiện, không gian là gì?Một nhánh trung tâm của siêu hình học là
bản thể học, sự khảo sát về những
phạm trù của vật chất ở trên thế giới và những
quan hệ của chúng với nhau. Những nhà nghiên cứu siêu hình học cũng cố gắng làm rõ những ý niệm mà con người hiểu được thế giới, bao gồm sự
tồn tại,
thực thể,
cấu hình,
không gian,
thời gian,
thuyết nhân quả, và
xác suất.Trước khi có sự phát triển của
khoa học hiện đại, những thắc mắc
khoa học đã được giải quyết bằng
triết học tự nhiên là một nhánh của siêu hình học. Việc làm này đã tiếp diễn mãi cho đến thời
Isaac Newton (cũng là một nhà triết học), thông suốt qua cả thế kỉ 18 (thuật ngữ "khoa học" chỉ có ý nghĩa là "kiến thức" vào trước thế kỉ 19). Tuy nhiên, kể từ thế kỉ 19 trở về sau, triết học tự nhiên tách ra khỏi siêu hình học, việc nghiên cứu được chuyên nghiệp hóa nên triết học tự nhiên trở thành khoa học. Siêu hình học tìm những nguyên lý tối hậu và tổng quát nhất của vũ trụ còn khoa học chỉ tìm những nguyên lý hay còn được gọi là quy luật của một loại đối tượng nào đó trong thế giới khách quan tùy vào từng môn khoa học. Triết học tự nhiên và khoa học vẫn có thể còn được xem như là những chủ đề của siêu hình học, tùy vào việc có hay không những giải thích qua trải nghiệm của những định nghĩa của thuật ngữ đó.