Rudolph Giuliani William Louis (/ˌdʒuːliˈɑːni/, tiếng Ý: [dʒuˈljaːni]; sinh ngày 28 tháng 5 năm 1944) là một luật sư và chính trị gia người Mỹ, từng là Thị trưởng thứ 107 của Thành phố New York từ năm 1994 đến năm 2001. Là một đảng viên Dân chủ và sau đó là Độc lập vào những năm 1970, Giuliani là một đảng viên Cộng hòa từ những năm 1980.[1] Ông từng là Phó Tổng chưởng lý Hoa Kỳ từ năm 1981 đến năm 1983 và Luật sư Hoa Kỳ cho Quận phía Nam của New York từ năm 1983 đến năm 1989.[1][2]Giuliani lãnh đạo cuộc truy tố liên bang những năm 1980 đối với các trùm mafia ở Thành phố New York với tư cách là Luật sư Hoa Kỳ cho Quận phía Nam của New York.[3][4] Sau khi chiến dịch bầu cử Thị trưởng thành phố New York thất bại vào năm 1989, ông đã thành công vào năm 1993 và tái đắc cử vào năm 1997, giữ một cương lĩnh cứng rắn đối với tội phạm.[1][5] Ông đã lãnh đạo cuộc "dọn dẹp công dân" gây tranh cãi của New York với tư cách là thị trưởng từ năm 1994 đến năm 2001.[1][6] Thị trưởng Giuliani đã bổ nhiệm một người ngoài cuộc, William Bratton, làm ủy viên cảnh sát mới của Thành phố New York.[5] Cải cách hành chính và lập chính sách sở cảnh sát, họ áp dụng các thuyết cửa sổ vỡ,[5] với các tuyên bố rằng các rối loạn xã hội, như hư hỏng và phá hoại, có mục đích thu hút người nghiện, người ăn xin, và gái mại dâm, tiếp theo đó là tội phạm nghiêm trọng và bạo lực.[7] Đặc biệt, Giuliani tập trung vào việc loại bỏ người ăn xin và các câu lạc bộ tình dục ra khỏi Quảng trường Thời đại, thúc đẩy sự rung cảm "giá trị gia đình" và quay trở lại trạng thái trước đó tập trung vào kinh doanh, nhà hát và nghệ thuật.[8] Khi tỷ lệ tội phạm giảm mạnh, vượt xa tốc độ trung bình trên toàn quốc, Giuliani đã được ghi công một cách rộng rãi, nhưng các nhà phê bình sau đó đã trích dẫn các yếu tố góp phần khác.[1] Năm 2000, ông tranh cử với Đệ nhất phu nhân Hillary Clinton để giành một ghế Thượng viện Hoa Kỳ từ New York, nhưng đã rời cuộc đua khi bị chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt.[9][10] Đối với vai trò lãnh đạo thị trưởng sau vụ tấn công ngày 11 tháng 9 năm 2001, ông được gọi là "thị trưởng của nước Mỹ".[5][11] Ông được bình chọnNhân vật của năm của tạp chí Time năm 2001,[12][13] và được Nữ hoàng Elizabeth II của Vương quốc Anh phong tước hiệp sĩ danh dự vào năm 2002.[14]Năm 2002, Giuliani thành lập một doanh nghiệp tư vấn bảo mật, Giuliani Partners,[1] và mua lại, nhưng sau đó bán đi một công ty ngân hàng đầu tư, Giuliani Capital Advisors. Năm 2005, ông gia nhập vao một công ty luật, đổi tên thành Bracewell & Giuliani.[1] Trong kỳ tranh cử ứng viên tổng thống năm 2008 của Đảng Cộng hòa, Giuliani là người giành số phiếu bầu cao lúc khởi đầu,[15] nhưng lại kém trong cuộc bầu cử sơ bộ, rút lui và tán thành ứng cử viên sau đó của đảng là John McCain.[5] Từ chối tranh cử thống đốc New York năm 2010 và ứng cử tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2012, Giuliani tập trung vào hoạt động của các công ty kinh doanh của ông.[1][16][17] Ngoài ra, ông thường tham gia diễn thuyết trước công chúng, bình luận chính trị và ủng hộ chiến dịch tranh cử của Đảng Cộng hòa.[1]Vào tháng 4 năm 2018, Giuliani gia nhập đội pháp lý cá nhân của Tổng thống Donald Trump. Các hoạt động của ông với tư cách là luật sư của Trump đã thu hút sự giám sát của phương tiện truyền thông mới, bao gồm cả những cáo buộc rằng ông tham nhũng và trục lợi.[4][11][13][18] Vào cuối năm 2019, Giuliani được cho là đang bị điều tra liên bang vì vi phạm luật vận động hành lang,[19] và có thể một số cáo buộc khác,[20] với tư cách là nhân vật trung tâm trong vụ bê bối Trump-Ukraine,[18] dẫn đến việc Trump bị luận tội.[21] Sau cuộc bầu cử năm 2020, ông đại diện cho Trump trong nhiều vụ kiện nhằm lật ngược kết quả bầu cử, đưa ra những cáo buộc sai trái và bị bóc mẽ về các máy bỏ phiếu gian lận, gian lận phòng phiếu và một âm mưu của Cộng sản quốc tế.[22][23]