Ronald Wilson Reagan (
IPA:
/ˈrɒnəld ˈwɪlsən ˈreɪɡən/;
6 tháng 2 năm
1911 –
5 tháng 6 năm
2004) là
tổng thống thứ 40 của Hoa Kỳ (
1981–
1989). Trước đó, ông là
Thống đốc thứ 33 của bang
California (
1967–
1975), và từng là
diễn viên truyền hình,
truyền thanh và
điện ảnh.Reagan sinh ra tại thành phố
Tampico, Illinois, và lớn lên ở
Dixon. Ông học
Đại học Eureka và có bằng cử nhân về kinh tế và xã hội học. Sau khi tốt nghiệp, đầu tiên ông chuyển đến tiểu bang
Iowa để làm việc trong vai trò phát thanh viên, sau đó vào năm 1937, ông đến thành phố
Los Angeles nơi ông khởi nghiệp trong vai trò diễn viên điện ảnh và sau đó là diễn viên truyền hình. Một số bộ phim nổi bật nhất của ông gồm có
Knute Rockne, All American (1940),
Kings Row (1942), và
Bedtime for Bonzo (1951). Reagan làm chủ tịch liên đoàn lao động
Screen Actors Guild và sau đó là người phát ngôn cho công ty
General Electric (GE). Ông bắt đầu tham gia chính trị trong thời kỳ làm việc cho công ty GE. Ban đầu ông là đảng viên
Dân chủ. Thiên hướng của ông bắt đầu chuyển đổi sang
cánh hữu vào thập niên
1950 và sau đó ông đổi sang đảng
Cộng hòa vào năm
1962.
[1] Sau khi đọc một bài diễn văn mạnh mẽ ủng hộ ứng cử viên tổng thống
Barry Goldwater năm
1964, mọi người thuyết phục ông chạy đua vào chức Thống đốc tiểu bang California. Ông thắng cử thống đốc tiểu bang California hai năm sau đó và tái đắc cử lần nữa vào năm
1970. Ông thất bại trong các lần chạy đua tìm sự đề cử của
đảng Cộng hòa ra tranh cử
tổng thống Hoa Kỳ vào các năm
1968 và năm
1976 nhưng sau cùng ông giành được sự đề cử của đảng Cộng hòa và chiến thắng trong Tổng tuyển cử năm
1980, đánh bại đương kim tổng thống
Jimmy Carter.
[1]Trong vai trò tổng thống, Reagan thực hiện các đề xướng kinh tế và chính trị mới có ảnh hưởng lớn trên
lãnh thổ nước Mỹ. Các chính sách
kinh tế trọng cung của ông, được gọi là "
Reaganomics", chủ trương giảm tỉ lệ thuế để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát nguồn tiền để giảm
lạm phát, bãi bỏ kiểm soát kinh tế, và giảm chi tiêu của
chính phủ. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông thoát chết trong một
vụ ám sát; ông kiên quyết chống lại các công đoàn lao động, và ra lệnh xâm chiếm
Grenada. Reagan tái đắc cử tổng thống một cách vang dội vào năm
1984 và tuyên bố rằng điều này là "bình minh tại Mỹ". Nhiệm kỳ thứ hai của ông để lại với những vấn đề còn gây tranh cãi, chủ yếu vì các vấn đề đối ngoại, thí dụ như sự kết thúc
Chiến tranh lạnh, vụ không kích
Libya năm
1986, và
vụ bê bối Iran-Contra bị phơi bày. Công khai mô tả
Liên Xô là một "đế quốc ma quỷ",
[2] Reagan ủng hộ các phong trào chống
cộng sản trên toàn thế giới và dành ra nhiệm kỳ đầu tiên của mình hủy bỏ chiến lược giảm thiểu tối đa căng thẳng giữa phương Tây và
khối Xô Viết, thường được gọi là chiến lược détente, bằng cách ra lệnh tăng cường mạnh mẽ sức mạnh quân sự trong cuộc chạy đua vũ trang với
Liên Xô. Reagan thương thuyết với Tổng bí thư
Đảng Cộng sản Liên Xô là
Mikhail Gorbachev và kết quả đỉnh điểm là sự ra đời của
Hiệp ước Lực lượng Hạt nhân tầm trung và việc giảm thiểu kho vũ khí hạt nhân của cả hai nước.Reagan rời chức
tổng thống vào năm
1989. Năm
1994, Reagan tiết lộ rằng ông bị mắc
bệnh mất trí nhớ; ông mất 10 năm sau đó ở tuổi 93. Là một hình tượng bảo thủ, Reagan được xếp cao trong các cuộc thăm dò ý kiến công chúng và được công nhận vì đã tạo ra cuộc phục sinh ý tưởng
chính trị cánh hữu Mỹ.