Parsec (viết tắt
pc) là đơn vị dài dùng trong thiên văn học, là
thị sai của một
giây cung.Đây là đơn vị xuất phát từ phương pháp hình học thị sai, được sử dụng lâu đời và thường dùng nhất để xác định khoảng cách các sao. Góc nhìn từ sao lên bán kính trung bình của quỹ đạo
Trái Đất bay quanh
Mặt Trời (1
AU) là thị sai, từ đó parsec được định nghĩa là khoảng cách từ Trái Đất đến sao khi thị sai ngôi sao là một giây.Tổng quát hơn, parsec là khoảng cách mà từ đó ta nhìn thấy hai vật thể cách nhau 1
AU dưới góc 1 giây cung. Như vậy các giá trị tương ứng của nó là:Các nhà thiên văn học thường dùng đơn vị parsec thay cho đơn vị
năm ánh sáng (ly) ngoài ý nghĩa lịch sử còn để tránh dùng các tham số chuyển đổi khác (như đơn vị thiên văn AU) có thể gây thêm phức tạp cho tính toán.Việc đo đạc khoảng cách sao trực tiếp được
Friedrich Wilhelm Bessel tiến hành vào năm
1838 khi đó ông đo khoảng cách của sao
61 Cygni thuộc chòm
Thiên Nga, dựa trên đường kính quỹ đạo Trái Đất quanh Mặt Trời.Tuy parsec đã được dùng từ lâu, mãi đến
1913 báo chí thiên văn học mới nói đến việc cần thiết phải đặt tên cho đơn vị khoảng cách này. Tác giả bài báo này, ông
Frank Watson Dyson đề nghị tên gọi
astron,
Carl Charier đề nghị
siriometer. Kết cục ý kiến của
Herbert Hall Turner là parsec đã được chọn(
par-allax
sec-ond)
[1].Không có một ngôi sao nào có thị sai năm lớn hơn 1″, sao gần nhất Trái Đất là
Proxima Centauri có thị sai 0,772″ hay 1,295 pc = 4,225
ly.Do chuyển động Trái Đất quanh Mặt Trời vô cùng nhỏ so với khoảng cách đến các sao, các giá trị thị sai cũng vô cùng nhỏ. Việc đo đạc khoảng cách bằng thị sai chỉ có độ tin cậy ở các khoảng cách nhỏ hơn 325
ly tương ứng với thị sai 1/100″ hay 100 pc. Để tăng độ tin cậy thị sai, việc đo đạc khoảng cách các thiên thể xa đã được vệ tinh nhân tạo đảm nhiệm. Trong thời gian từ
1989 đến
1993, vệ tinh Hipparcos do
ESA phóng vào năm 1989 đã đo thị sai của hơn 100 000 ngôi sao với độ chính xác 0,97/1000″ và đo đạc các khoảng cách khoảng 1000 pc.
NASA có ý định phóng vệ tinh FAME vào năm
2004 nhằm đo thị sai của khoảng 40 triệu sao, nhưng đến năm
2002 NASA ngừng kinh phí cho kế hoạch này. Vệ tinh GAIA của ESA trong dự kiến sẽ được phóng vào mùa hè năm
2012 để đo khoảng cách các sao nằm ở tâm
Ngân Hà trong chòm sao Sagittarius cách Trái Đất 8000 pc.