Năm chí tuyến (
Nước Anh gọi là: tropical year) là độ dài thời gian mà
Mặt Trời (được quan sát từ
Trái Đất) trở lại đúng vị trí trên đường
hoàng đạo (đường của nó giữa các ngôi sao trên
bầu trời). Năm chí tuyến còn có nhiều tên gọi khác:
năm hồi quy,
năm phân chí hay
năm trôpic. Độ dài chính xác của khoảng thời gian này phụ thuộc vào điểm được chọn trên hoàng đạo: nếu bắt đầu từ điểm
xuân phân ở bán cầu bắc, là một trong bốn điểm chính trên hoàng đạo, thì ta có khái niệm
năm xuân phân; còn nếu lấy trung bình của tất cả các điểm trên hoàng đạo thì ta có khái niệm
năm chí tuyến trung bình.Trên Trái Đất, chúng ta nhận biết được sự tiến triển của
năm chí tuyến từ sự chuyển động rất chậm của Mặt Trời từ phía nam lên phía bắc và sự quay trở lại. Đường
bắc chí tuyến (chí tuyến chòm sao
Cự Giải) và
nam chí tuyến (chí tuyến chòm sao
Ma Kết) là các
vĩ độ cực bắc và cực nam mà Mặt Trời đạt đến trong chu trình của nó. Vị trí của Mặt Trời có thể được đo bằng sự thay đổi mỗi ngày tại thời điểm giữa trưa của độ dài bóng kim của
đồng hồ mặt trời (một cột hay que thẳng đứng hoặc nghiêng theo trục trái đất). Đây là phương pháp "tự nhiên" nhất để tính độ dài của năm với ý nghĩa "sự thay đổi của độ chiếu sáng sinh ra các
mùa".Vì điểm xuân phân lùi lại dọc theo hoàng đạo một cung 50,29" mỗi năm (do
tuế sai của trục Trái Đất) nên phải mất 25.770 năm nó mới đi hết một vòng hoàng đạo. Từ đó suy ra 25.770 năm thiên văn = 25.771 năm chí tuyến. Do đó, một năm chí tuyến = 0,999961197 năm thiên văn. Nói cách khác, một năm chí tuyến ngắn hơn
năm thiên văn khoảng 0,000038803 x 365,2564 x 24 x 60 = 20,409 phút (năm
2000, sự chênh lệch là 20,409 phút; năm
1900 là 20,400 phút). Đó chính là thời gian Mặt trời (thực ra là Trái Đất) đi hết cung 50,29" trên hoàng đạo.Sở dĩ độ dài năm chí tuyến phụ thuộc vào điểm được chọn trên hoàng đạo vì quỹ đạo Trái Đất có dạng ellipse nên độ dài cung 50,29" tại mỗi điểm là khác nhau. Càng gần điểm cận nhật (ngày 3 hoặc 4 tháng 1), cung đó càng ngắn, tức là năm chí tuyến càng dài. Do đó, xét trong 4 điểm xuân phân, hạ chí, thu phân, đông chí thì năm chí tuyến tại điểm đông chí là dài nhất, còn tại điểm hạ chí là ngắn nhất.
