Nguyễn Trãi (
chữ Hán: 阮廌,
1380 –
19 tháng 9 năm
1442), hiệu là
Ức Trai (抑齋), là một nhà chính trị, nhà văn, người đã tham gia tích cực
Khởi nghĩa Lam Sơn do
Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự xâm lược của nhà Minh (
Trung Quốc) với
Đại Việt. Khi cuộc khởi nghĩa thành công vào năm 1428, Nguyễn Trãi trở thành khai quốc công thần của triều đại quân chủ nhà Hậu Lê trong Lịch sử Việt Nam.
[2] Ông được
UNESCO vinh danh là "Danh nhân văn hóa thế giới"
[3] và là 1 trong 14 anh hùng tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
[4]Nguyễn Trãi có cha là Nguyễn Phi Khanh, con rể của quan Tư đồ
Trần Nguyên Đán, nhà Trần. Khi nhà Trần bị Hồ Quý Ly lật đổ lập nên nhà Hồ, Nguyễn Trãi tham gia dự thi, thi đỗ
Thái học sinh năm
1400, Nguyễn Trãi làm quan dưới
triều Hồ với chức Ngự sử đài chính chưởng. Khi nhà Minh xâm lược, cha ông là
Nguyễn Phi Khanh bị bắt giải về Trung Quốc. Sau khi nước
Đại Ngu rơi vào
sự cai trị của nhà Minh, Nguyễn Trãi tham gia vào cuộc
khởi nghĩa Lam Sơn do
Lê Lợi lãnh đạo chống lại sự thống trị của nhà Minh. Ông trở thành mưu sĩ của nghĩa quân Lam Sơn, đề ra chiến lược cũng như soạn thảo các văn thư ngoại giao với quân Minh.
[5] Ông tiếp tục phục vụ dưới triều đại vua
Lê Thái Tổ và
Lê Thái Tông với chức vụ Nhập nội hành khiển và Thừa chỉ.Năm 1442, toàn thể gia đình Nguyễn Trãi bị kết án
tru di tam tộc trong
vụ án Lệ Chi Viên. Năm
1464, vua
Lê Thánh Tông xuống chiếu ân xá cho ông.
[5] Nguyễn Trãi là một nhà văn hoá lớn, có đóng góp to lớn vào sự phát triển của văn học và tư tưởng Việt Nam. Ông nằm trong danh sách 14
anh hùng dân tộc Việt Nam.