Cộng hoà Dân chủ Liên bang Nepal
Nepal (phiên âm tiếng Việt: Nê-pan;
tiếng Nepal: नेपाल
Nepāl [neˈpal]), tên chính thức là nước
Cộng hoà Dân chủ Liên bang Nepal (
tiếng Nepal: सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल Sanghiya Loktāntrik Ganatantra Nepāl),
[7] là một
quốc gia nội lục tại
Nam Á. Dân số quốc gia
Himalaya này đạt 26,4 triệu vào năm
2011, sống trên
lãnh thổ lớn thứ 93 thế giới.
[3][8] Nepal giáp với
Trung Quốc về phía bắc, giáp với
Ấn Độ về phía nam, đông và tây. Nepal cách
Bangladesh 27km tính từ mũi đông nam. Nepal đa dạng về
địa lý, có các đồng bằng phì nhiêu, các đồi rừng cận núi cao, và có 8 trong số 10 núi cao nhất thế giới, trong đó có
núi Everest.
Kathmandu là thủ đô và thành phố lớn nhất của Nepal. Nepal là một quốc gia đa dân tộc,
tiếng Nepal là
ngôn ngữ chính thức.Lãnh thổ Nepal có lịch sử được ghi nhận từ thời đồ đá mới. Tên gọi "Nepal" xuất hiện lần đầu trong các văn bản từ thời kỳ Vệ Đà, là thời kỳ hình thành Ấn Độ giáo. Vào giữa thiên niên kỷ 1 TCN, người sáng lập Phật giáo là
Gautama Buddha sinh tại miền nam Nepal. Nhiều nơi thuộc miền bắc Nepal đan xen với văn hoá Tây Tạng. Thung lũng Kathmandu tại miền trung Nepal có nền văn minh đô thị phức tạp, là trụ sở của liên minh Newar thịnh vượng mang tên Nepal Mandala. Nhánh Himalaya của
con đường tơ lụa cổ đại do các thương nhân của thung lũng này chi phối. Đến thế kỷ XVIII,
Vương quốc Gorkha thống nhất được Nepal. Triều đại Shah thành lập Vương quốc Nepal và sau đó lập liên minh với
Đế quốc Anh, với thực quyền thuộc gia tộc Rana truyền thế nắm chức thủ tướng. Nepal chưa từng bị thuộc địa hóa, song đóng vai trò là
vùng đệm giữa
Đại Thanh và
Ấn Độ thuộc Anh. Trong
thế kỷ XX, Nepal kết thúc thế cô lập và tạo dựng quan hệ vững chắc với các
cường quốc khu vực. Chế độ nghị viện được thi hành vào năm 1951, song bị quốc vương đình chỉ hai lần vào năm 1960 và 2005. Nội chiến Nepal dẫn đến kết quả là tuyên bố thành lập nước cộng hoà vào năm 2008.Nepal hiện nay là một nước cộng hoà nghị viện thế tục liên bang, gồm có bảy bang. Nepal là một quốc gia đang phát triển, có chỉ số phát triển con người HDI xếp thứ 144 thế giới vào năm 2016. Quốc gia này có mức độ nghèo đói cao, song tình hình dần cải thiện và chính phủ tuyên bố cam kết đưa quốc gia thoát khỏi tình trạng kém phát triển vào năm 2022.
[9][10] Nepal cũng có tiềm năng khổng lồ về thuỷ điện để xuất khẩu. Nepal gia nhập
Liên Hiệp Quốc vào năm 1955, ký kết các hiệp định hữu nghị với Ấn Độ vào năm 1950 và với Trung Quốc vào năm 1960.
[11][12] Nepal là thành viên của
Hiệp hội Nam Á vì sự Hợp tác Khu vực (SAARC),
Phong trào không liên kết và
Sáng kiến Vịnh Bengal. Nepal nổi tiếng với lịch sử các binh sĩ
Gurkha, đặc biệt là trong hai thế chiến, và có đóng góp quan trọng trong các hoạt động gìn giữ hoà bình của Liên Hiệp Quốc.