Nam Bán cầu hay
Bán cầu Nam là 1 nửa của
bề mặt Trái Đất (hoặc
thiên cầu) nằm ở
phía nam của đường
xích đạo.Trên
Trái Đất, Nam Bán cầu bao gồm 4
châu lục (1 phần của
châu Phi,
châu Đại Dương, phần lớn
Nam Mỹ và
châu Nam Cực) và 4
đại dương (phía nam của
Đại Tây Dương,
Ấn Độ Dương,
Thái Bình Dương và
Nam Đại Dương).
Mùa hạ diễn ra từ
tháng 12 tới
tháng 2 và
mùa đông diễn ra từ
tháng 6 tới
tháng 8.Khu vực này trong
lịch sử được coi là ít
phát triển và
nghèo hơn so với
Bắc Bán cầu. Tuy nhiên, Nam Bán cầu cũng ít bị
ô nhiễm hơn một cách đáng kể so với Bắc Bán cầu do
mật độ dân số về tổng thể là thấp hơn cũng như mức độ
công nghiệp hóa thấp hơn và
diện tích đất liền nhỏ hơn (các luồng
gió chủ yếu
chuyển động theo hướng đông-tây, vì thế sự ô nhiễm không dễ dàng lan từ phía bắc xuống phía nam hay ngược lại). Khu vực
ôn đới của Nam Bán cầu trên thực tế gần như toàn bộ là mặt nước đại dương; các quốc gia duy nhất nằm trong
khu vực này là
Argentina,
Chile,
Uruguay,
Nam Phi, phần phía nam của
Úc và
New Zealand. Chỉ khoảng 10% dân số thế giới sống ở Nam Bán cầu, với các nước đông dân nhất là
Brasil và
Indonesia (cả 2 nước này đều có 1 phần ở Bắc Bán cầu, nhưng có phần lớn diện tích và dân số ở Nam Bán cầu).
Khí hậu ở Nam Bán cầu có xu hướng ôn hòa hơn ở Bắc Bán cầu. Có điều này là do Nam Bán cầu có ít đất đai và nhiều diện tích
biển hơn, và nước thì nóng lên và nguội đi chậm hơn nhiều so với đất.Các khu vực ở phía nam của
vòng Nam cực sẽ có một số ngày trong
mùa hè mà khi đó
Mặt Trời không bao giờ
lặn, và một số ngày trong
mùa đông mà Mặt Trời không bao giờ
mọc. Thời gian của các pha này
dao động từ một ngày tại các điểm chính xác trên vòng Nam cực tới vài tháng tại các điểm rất gần với
Nam cực của Trái Đất.Tại Nam Bán cầu thì kể từ thời điểm
đông chí (của Nam Bán cầu, khoảng ngày
21 tháng 6) thì Mặt Trời có xu hướng mỗi ngày lại lên cao một chút về phía nam và lên cao nhất về phía nam vào ngày
hạ chí (của Nam Bán cầu, khoảng ngày
22 tháng 12) và sau đó lại xuống thấp dần về phía bắc và xuống thấp nhất về phía bắc vào ngày đông chí (của Nam Bán cầu).Do trục tự quay của Trái Đất chỉ nghiêng so với phương
vuông góc của
mặt phẳng quỹ đạo của nó 1 góc khoảng 21,5 ° - 24,5 ° (trong kỷ nguyên
J2000 khoảng 23, 438°) nên tại các khu vực ôn đới và khu vực
vùng cực của Nam Bán cầu trong toàn bộ
thời gian của
năm thì
Mặt Trời luôn luôn di chuyển từ
phương đông sang
phương tây ở phía
bắc của
thiên đỉnh, tạo ra
bóng nắng quay ngược
chiều kim đồng hồ trong cả ngày. Tại khu vực
nhiệt đới, tùy theo vĩ độ sẽ có những ngày Mặt Trời ở về phía nam (xung quanh ngày hạ chí nhiều hay ít, nhiều nhất là tại xích đạo với thời gian này lên tới 6 tháng từ
xuân phân (của Nam Bán cầu, khoảng ngày
23 tháng 9) tới
thu phân (của Nam Bán cầu, khoảng ngày
21 tháng 3) và ít nhất là tại đường
nam chí tuyến với thời gian khoảng 1 ngày) của thiên đỉnh và những ngày ở phía bắc của thiên đỉnh. Trong những ngày Mặt Trời ở phía nam của thiên đỉnh thì bóng nắng sẽ quay theo chiều kim đồng hồ.
Nam Cực của Trái Đất hướng về phía trung tâm của
Ngân Hà, và điều này cùng với bầu trời quang hơn tạo điều kiện tốt hơn để quan sát bầu trời đêm tại Nam Bán cầu, với số lượng sao nhiều hơn và rõ nét hơn.