Vương quốc Na Uy– ở
châu Âu (xám đậm)
– trong
EU (xám đậm)
Na Uy (
Bokmål: Norge;
Nynorsk: Noreg), tên chính thức là
Vương quốc Na Uy, là một
quốc gia Bắc Âu nằm ở Tây Bắc Châu Âu có lãnh thổ bao gồm phần phía tây và cực bắc của
Bán đảo Scandinavi; hòn đảo xa xôi
Jan Mayen và quần đảo
Svalbard cũng là một phần của Vương quốc Na Uy. Đảo Peter I ở Nam Cực và
Đảo Bouvet ở Nam Cực là những lãnh thổ phụ thuộc và do đó không được coi là một phần của vương quốc. Na Uy cũng đưa ra những yêu sách lãnh thổ đối với một phần của
Nam Cực được gọi là Queen Maud Land.Na Uy có tổng diện tích là 385.207 kilômét vuông (148.729 sq mi)
[5] và dân số là 5.312.300 (tính đến tháng 8 năm 2018).
[6] Đất nước này có chung biên giới phía đông với
Thụy Điển (có chiều dài là
1.619 km hoặc 1.006 mi). Na Uy giáp
Phần Lan và
Nga ở phía đông bắc, và eo biển
Skagerrak ở phía nam, với
Đan Mạch ở phía bên kia. Na Uy có đường bờ biển dài, hướng ra Bắc
Đại Tây Dương và
Biển Barents.
Harald V của Nhà Glücksburg là Quốc vương Na Uy hiện tại.
Erna Solberg đã trở thành thủ tướng của Na Uy kể từ năm 2013 khi bà thay thế
Jens Stoltenberg. Là một
quốc gia có chủ quyền thống nhất với
chế độ quân chủ lập hiến, chính trị Na Uy có sự
phân chia quyền lực nhà nước giữa quốc hội, nội các và tòa án tối cao, như đã được quy định bởi hiến pháp năm 1814. Vương quốc Na Uy được thành lập vào năm 872 dưới dạng sáp nhập một số lượng lớn các vương quốc nhỏ và tồn tại liên tục trong suốt 1.147 năm sau đó. Từ 1537 đến 1814, Na Uy là một phần của Vương quốc
Đan Mạch-Na Uy và từ năm 1814 đến 1905, nó nằm trong một
liên minh cá nhân với Vương quốc Thụy Điển. Na Uy giữ vị thế trung lập trong
Thế chiến thứ nhất. Na Uy vẫn trung lập cho đến tháng 4 năm 1940 khi đất nước bị Đức Quốc xã
xâm chiếm và chiếm đóng cho đến khi kết thúc
Chiến tranh thế giới thứ hai.Na Uy có cả phân khu hành chính và chính trị ở hai cấp: Hạt và
khu tự quản. Người
Sámi có quyền tự quyết và ảnh hưởng nhất định đối với các lãnh thổ truyền thống của họ thông qua Nghị viện Sámi và Đạo luật Finnmark. Na Uy duy trì mối quan hệ chặt chẽ với cả
Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ. Na Uy là thành viên sáng lập của
Liên hợp quốc,
NATO,
Hiệp hội thương mại tự do châu Âu,
Hội đồng châu Âu,
Hiệp ước Nam Cực và
Hội đồng Bắc Âu; đất nước này cũng là một thành viên của
Khu vực kinh tế châu Âu,
WTO và
OECD.Na Uy duy trì mô hình phúc lợi Bắc Âu với hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn dân và hệ thống
an sinh xã hội toàn diện, và các giá trị của mô hình này bắt nguồn từ những lý tưởng bình đẳng.
[7] Nhà nước Na Uy nắm quyền sở hữu đối với nhiều ngành công nghiệp quan trọng, đất nước này cũng có trữ lượng dầu mỏ, khí đốt tự nhiên, khoáng sản, rừng, thủy sản và nước ngọt rất lớn. Ngành
dầu khí chiếm khoảng một phần tư tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của đất nước.
[8] Nếu tính theo bình quân đầu người, Na Uy là nhà sản xuất dầu và khí tự nhiên lớn nhất thế giới bên ngoài
Trung Đông.
[9][10]Đất nước này có thu nhập bình quân đầu người
cao thứ tư trên thế giới trong danh sách của
Ngân hàng Thế giới và
IMF.
[11] Trên danh sách GDP (PPP) bình quân đầu người của
CIA (ước tính năm 2015) bao gồm cả các lãnh thổ và khu vực tự trị, Na Uy xếp thứ mười một.
[12] Na Uy là nước có
Quỹ đầu tư quốc gia lớn nhất thế giới, với giá trị 1 nghìn tỷ USD.
[13] Na Uy đứng nhất thế giới về
Chỉ số Phát triển Con người kể từ năm 2009, một vị trí mà đất nước này cũng đã nắm giữ từ năm 2001 đến năm 2006.
[14] Na Uy đứng đầu trong
Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2017
[15] và hiện cũng đang đứng đầu về Chỉ số Cuộc sống Tốt của OECD, Chỉ số Chính trực Công khai và
Chỉ số Dân chủ.
[16] Na Uy cũng là một trong những nước có tỷ lệ tội phạm thấp nhất trên thế giới.
[17]