Cộng hòa Liên bang Myanmar
Myanmar (Phát âm tiếng Miến Điện: [mjəmà]), còn gọi là
Mỹ An hay
Miến Điện [5], tên chính thức tiếng Việt là
Cộng hòa Liên bang Mi-an-ma-rờ, là một quốc gia có chủ quyền tại Đông Nam Á.Myanmar có biên giới với
Bangladesh,
Ấn Độ,
Trung Quốc,
Lào và
Thái Lan. Một phần ba tổng chu vi của Myanmar là đường bờ biền giáp với
vịnh Bengal và
biển Andaman. Theo số liệu điều tra nhân khẩu năm 2014, Myanmar có 51 triệu cư dân.
[6] Myanmar có diện tích 676.578 km². Thành phố thủ đô là
Naypyidaw còn thành phố lớn nhất là
Yangon.
[7]Các nền văn minh ban đầu tại Myanmar gồm có
các thị quốc Pyu nói
tiếng Tạng-Miến tại khu vực
Thượng Miến và
các vương quốc Mon tại khu vực
Hạ Miến.
[8] Đến thế kỷ IX,
người Miến tiến đến thung lũng Thượng
Irrawaddy, họ lập nên
Vương quốc Pagan trong thập niên 1050, và sau đó ngôn ngữ-văn hóa Miến cùng Phật giáo Nam Tông dần dần chiếm ưu thế tại Myanmar. Vương quốc Pagan sụp đổ trước các cuộc xâm chiếm của quân Mông Cổ, và xuất hiện một số quốc gia thường xuyên giao chiến. Đến thế kỷ XVI, Myanmar tái thống nhất dưới
Triều Taungoo, sau đó từng trở thành quốc gia lớn nhất trong lịch sử Đông Nam Á.
[9] Đến đầu thế kỷ XIX, lãnh thổ của
triều Konbaung bao gồm Myanmar ngày nay và cũng từng kiểm soát
Manipur và
Assam trong thời gian ngắn. Người Anh chiếm được Myanmar sau ba cuộc chiến tranh trong thế kỷ XIX và quốc gia này trở thành một thuộc địa của Anh. Myanmar trở thành một quốc gia độc lập vào năm 1948, ban đầu là một quốc gia dân chủ, song nằm dưới chế độ độc tài quân sự sau cuộc đảo chính năm 1962.Trong hầu hết thời gian độc lập, Myanmar xảy ra xung đột dân tộc tràn lan, trở thành một trong các cuộc nội chiến kéo dài nhất vẫn đang diễn ra. Trong thời gian này,
Liên Hiệp Quốc và một số tổ chức khác ghi nhận các vi phạm nhân quyền tại đây.
[10][11][12] Năm 2011,
chính quyền quân sự chính thức giải tán sau tổng tuyển cử năm 2010, và một chính phủ dân sự trên danh nghĩa nhậm chức. Mặc dù các lãnh đạo quân sự cũ vẫn nắm giữ quyền lực rất lớn trong nước, song quân đội tiến hành các bước nhằm từ bỏ kiểm soát chính phủ. Điều này cùng với hành động phóng thích
Aung San Suu Kyi và các tù nhân chính trị, đã cải thiện hồ sơ nhân quyền và quan hệ ngoại giao của Myanmar, kéo theo nới lỏng các chế tài mậu dịch và kinh tế khác.
[13][14] Trong
tổng tuyển cử năm 2015, đảng của Aung San Suu Kyi giành đa số tại lưỡng viện quốc hội.Myanmar giàu tài nguyên
ngọc thạch và
đá quý,
dầu mỏ, khí thiên nhiên và các loại khoáng sản khác. Năm 2016, GDP danh nghĩa ở mức 68.277 tỷ USD và GDP theo sức mua tương đương đạt 6,501 tỷ USD. Khoảng cách thu nhập tại Myanmar nằm vào hàng rộng nhất trên thế giới, do phần lớn kinh tế nằm dưới quyền kiểm soát của những người ủng hộ chính phủ quân sự cũ.
[15][16] Tính đến năm 2014
[cập nhật], Myanmar có chỉ số phát triển con người
HDI ở mức thấp, xếp thứ 148 trong số 188 quốc gia được đánh giá.