Lục lạp (
tiếng Anh: chloroplast) là một
bào quan ở các loài sinh vật quang hợp (nhiều nhất là
thực vật và
tảo), cũng là đơn vị chức năng trong tế bào. Những khám phá đầu tiên về loại bào quan này được cho là của
Julius von Sachs (1832–1897), một nhà thực vật học và tác giả của nhiều cuốn sách giáo khoa cơ bản – đôi khi ông còn được ca ngợi là "Cha đẻ ngành Sinh lý học Thực vật".Vai trò chính của lục lạp là thực hiện chức năng
quang hợp, đây là nơi chứa các
chất diệp lục có khả năng hấp thụ
năng lượng từ
ánh sáng mặt trời, chuyển hóa và lưu giữ năng lượng đó trong các phân tử cao năng là
ATP và
NADPH, đồng thời giải phóng
khí oxy từ nước. Sau đó, lục lạp sử dụng năng lượng từ ATP và NADPH để tạo nên các phân tử hữu cơ từ
cacbon dioxit (CO2) theo một quá trình gọi là
chu trình Calvin. Ngoài ra, lục lạp còn thực hiện một số chức năng khác, gồm có
tổng hợp axit béo, nhiều loại
amino axit, và các phản ứng
miễn dịch ở thực vật. Số lượng lục lạp trong mỗi tế bào thay đổi đa dạng từ một trong tảo đơn bào đến tận 100 trong thực vật, ví dụ như cải
Arabidopsis và lúa mì.
[1]Lục lạp thuộc một nhóm bào quan rộng hơn gọi là
lạp thể (plastid), đặc trưng bởi nồng độ
chất diệp lục cao, những lạp thể khác, như
vô sắc lạp (leucoplast) và
sắc lạp (chromoplast) chứa ít diệp lục và không thực hiện chức năng quang hợp.Lục lạp cực kì linh động—nó dễ dàng di chuyển và lưu thông khắp tế bào thực vật, thỉnh thoảng tự thắt lại để tiến hành
quá trình phân đôi. Hoạt động của nó chịu ảnh hưởng mạnh từ các nhân tố môi trường như màu sắc và cường độ ánh sáng. Lục lạp, giống như
ty thể, có chứa
DNA riêng, được cho là kế thừa từ tổ tiên—một loài
vi khuẩn lam có khả năng quang hợp mà sau đó nội cộng sinh với
tế bào nhân thực sơ khai. Lục lạp không tạo ra bởi tế bào thực vật mà chỉ sinh ra từ lục lạp trước đó song hành với quá trình phân bào.Với một ngoại lệ (trùng
amip Paulinella chromatophora), tất cả lục lạp đều có thể đã phát sinh từ một quá trình
nội cộng sinh duy nhất (nội cộng sinh sơ cấp): khi một loài vi khuẩn lam hòa hợp với tế bào nhân thực. Mặc dù vậy, lục lạp vẫn có thể tìm thấy trong một bộ phận rộng lớn nhiều loài sinh vật, thậm chí một số trường hợp còn không có nguồn gốc lục lạp liên quan đến nhau, đây là một hệ quả của những quá trình nội cộng sinh lần thứ hai và thứ ba (nội cộng sinh thứ cấp).Thuật ngữ chloroplast (
tiếng Hy Lạp: χλωροπλάστης) bắt nguồn từ chữ Hy Lạp chloros (χλωρός), nghĩa là màu xanh, và plastes (πλάστης), nghĩa là "sản xuất, hình thành".
[2]