Lê Thái Tông (
chữ Hán: 黎太宗
22 tháng 12 năm
1423 –
7 tháng 9 năm
1442), tên húy
Lê Nguyên Long (黎元龍), là vị
hoàng đế thứ hai của
hoàng triều Lê nước
Đại Việt. Thái Tông trị vì từ ngày
20 tháng 10 năm
1433 cho tới khi mất năm
1442, tổng cộng 9 năm.
[3]Triều đại của Lê Thái Tông đánh dấu một thời kì thịnh trị trong
lịch sử Việt Nam, tiếp nối thành tựu của thời đại
Lê Thái Tổ. Thái Tông lên ngôi lúc mới 11 tuổi, nhưng là vị vua thông minh, lại được sự giúp đỡ của các đại thần võ tướng như
Lê Sát,
Lê Ngân,
Trịnh Khả,
Đinh Liệt... cùng các văn thần, ngôn quan chịu khó can gián như
Phan Thiên Tước,
Bùi Cầm Hổ,
Nguyễn Thiên Tích,... Nhà vua và các đại thần ổn định xã hội, nghiêm trị tham ô, hoàn thiện hệ thống nghi thức, lễ nhạc của triều đình, tăng cường chỉnh đốn quân đội, chấn hưng giáo dục và đặt lệ 3 năm mở 1 khoa thi lớn trên toàn quốc để tìm ra
Nho sĩ có tài, có thể giúp vua cai quản dân sự.
[4]Về đối ngoại, nhà vua giữ quan hệ hòa hiếu với
đế quốc Minh-
Trung Quốc, mặc dù thời gian cuối triều Thái Tông đã xảy ra một số vụ xung đột, lấn chiếm giữa các thổ quan vùng biên ải hai nước. Cũng trong thời kỳ này, ở phía Tây, một số thổ tù miền biên viễn có
Ai Lao chống lưng đã nổi dậy chống hoàng gia. Lê Thái Tông 3 lần đích thân cầm quân đi đánh dẹp mạn tây, bình định châu Phục Lễ, giết được thổ tù Hà Tông Lai, đánh bại Ai Lao và bức hàng thổ tù Nghiễm. Phía Nam,
Chiêm Thành từng lăm le xâm lấn
Đại Việt khi Thái Tông mới lên ngôi, nhưng sau đó bỏ ý đồ và giữ lễ phiên thần với
Đại Việt.
[4]Nhờ các chính sách của Lê Thái Tông,
Đại Việt phát triển thịnh đạt, như các sử quan biên soạn
Đại Việt Sử ký Toàn thư mô tả: "...mới có mấy năm mà điển chương văn vật rực rỡ đầy đủ, đất nước đã đổi thay tốt đẹp. Các nước Trảo Oa,
Xiêm La, Tam Phật Tề,
Chiêm Thành, Mãn Lạt Gia vượt biển sang cống".
[4] Tuy nhiên, nhà vua lại có tính cứng rắn, ép chết Đại tư đồ
Lê Sát cùng Đại đô đốc
Lê Ngân, hà khắc anh ruột là Quận Ai vương
Lê Tư Tề. Năm
1442, Thái Tông mất ở tuổi 20 khi đi tuần miền Đông, làm dấy lên nhiều nghi vấn trong lịch sử, và Hành khiển
Nguyễn Trãi vì thế bị kết án tru di, tạo thành
vụ án Lệ chi viên nổi tiếng.