Lualaba là
đầu nguồn sông lớn nhất của
sông Congo theo thể tích nước. Tuy nhiên, về chiều dài thì sông
Chambeshi là đầu nguồn sông xa nhất. Lualaba có chiều dài 1800 km, chảy từ gần
Musofi tại vùng lân cận
Lubumbashi tại tỉnh
Katanga. Toàn bộ chiều dài dòng chảy của sông nằm trong lãnh thổ
Cộng hòa Dân chủ Congo. Sông bắt nguồn từ độ cao 1400 m trên mực nước biển và chảy về phía bắc đến
Kisangani, bơi
sông Congo chính thức bắt đầu. Nguồn của sông Lualaba River nằm trên
cao nguyên Katanga; sông sau đó xuôi xuống
cao nguyên Manika, các thác ghềnh đánh dấu mỗi lần thay đổi độ cao. Khi sông xuống vùng lõm Kamalondo (457 m trong 72 km), người ta đã khai thác tiềm năng này để xây dựng một công trình thủy điện với đập Nzilo gần thác Nzilo. Tại
Bukama, các tàu thuyền bắt đầu có khả năng thông hành trên sông trong khoảng 640 km qua một loạt đầm lầy (bao gồm hồ Upemba và hồ Kisale).
Sông Luvua hợp vào Lualaba từ phía đông, đối diện với
Ankoro. Một số nhà địa lý gọi dòng chảy phía dưới hạ lưu từ điểm này là "Thượng Congo".
[1]Bên dưới Kongola, tàu bè lại một lần nữa không thể đi lại trên sông do dòng chảy của nó đi vào một hẻm núi hẹp mang tên
Portes d'Enfer. Giữa
Kasongo và
Kibombo, tàu bè có thể đi lại trong khoảng 100 km, trước khi các ghềnh chấm dứt việc này tại
Kindu-Port-Empain. Phần cuối của con sông được đánh dấu với
thác Boyoma, gồm bảy thác nước lớn trong khoảng 100 km giữa
Ubundu và
Kisangani.Lualaba được coi như là ranh giới phía bắc và phía tây của
vườn quốc gia Upemba tại
Cộng hòa Dân chủ Congo.Lualaba đã từng được cho là có khả năng là nguồn của
sông Nin, cho đến khi
Henry Morton Stanley tiến hành một hành trình xuôi dòng và đã chứng minh rằng sông thoát nước ra
Đại Tây Dương. Thống đốc thực dân Pháp
Pierre Savorgnan de Brazza cũng đã khám phá Lualaba.