Kiều_Phụng

Kiều Phụng (喬奉, sinh năm 17>- mất năm 1794) là một vị tướng nhà Tây Sơn.Cụ Kiều Phụng - Đô đốc thủy quân triều Tây Sơn, quê làng Chiên Đàn, tổng Chiên Đàn Trung, huyện Lễ Dương, tỉnh Quảng Nam, sau là phủ Hà Đông, tỉnh Quảng Nam (nay là xã Tam Đàn).Cụ Kiều Phụng là người có chí hướng, rất giỏi võ, có tài lãnh đạo, ông đã theo nghĩa quân Tây Sơn đánh đuổi giặc ngoại xâm. Lúc nhỏ ông là người rất thông minh, lanh lẹ, thích luyện tập võ nghệ.Năm 1774, khi quân Tây Sơn tuyển mộ binh sĩ ở Quảng Nam, ông xin tham gia nghĩa binh. Vốn là người biết võ nghệ và am hiểu sông nước, ông được cho vào hàng ngũ thủy quân Tây Sơn, phục vụ ở các đội hải thuyền dưới quyền Bắc Bình vương Nguyễn Huệ. Sau đó không lâu, do có công trạng nên ông được phong làm Đô đốc.Trong những năm phục vụ cho triều Tây Sơn, ông cùng nhiều danh tướng, binh lính hành quân lớn từ Nam ra Bắc đánh tan quân Chúa Trịnh, bình định Bắc Hà.Từ các năm 1780-1786, ông từng tham gia và chỉ huy các trận lớn đánh bại các đạo thủy quân của Nguyễn Ánh từ Quảng Ngãi đến Sài Côn (Sài Gòn ngày nay).Kiều Phụng lập công lớn trong chiến thắng  Rạch Gầm, Xoài Mút đánh tan quân Xiêm năm 1785 và trận đại phá quân Thanh mùa xuân năm Kỷ Dậu năm 1789 tại Thăng Long.Khi Nguyễn Huệ lên ngôi lấy hiệu là Quang Trung, ông cùng với Đô đốc thủy quân Nguyễn Văn Tuyết tiến đánh vào cửa sông Lục Đầu, vào Hải Dương tiến về Thăng Long hợp với đạo Hữu quân của Đô đốc Long giải phóng Hà Nội trong mùa xuân năm 1789. Kể từ thời điểm này ông vẫn trông coi các đạo hải thuyền trong hải quân của vua Quang Trung đóng tại Bắc hà.Năm 1792, Quang Trung mất. ông vẫn phục vụ suốt triều Cảnh Thịnh. Ông mất trước khi Nguyễn Ánh đánh bại quân Tây Sơn.Sau năm 1802, Gia Long trả thù ông bằng cách cho san bằng lăng mộ ông tại Đồng Lăng, làng Chiên Đàn (thuộc TX. Tam Kì ngày nay).Đô đốc Kiều Phụng là tấm gương sáng chói về tinh thần yêu nước, một lòng trung kiên hiếu nghĩa với đất nước và nhân dân.Tương truyền ông mất vào năm 1794 và được triều đình Tây Sơn an táng tại Đồng Lăng (nay thuộc xã Tam Đàn). Đến năm 1999, UBND tỉnh Quảng Nam có quyết định về việc bảo vệ di tích để làm cơ sở cho việc lập hồ sơ khoa học xếp hạng di tích tôn vinh danh nhân nước Việt – Đô đốc Kiều Phụng. Ngày 27.12.2013, UBND tỉnh Quảng Nam có quyết định số 4248/QĐ/UBND công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh đối với di tích lịch sử mộ cụ Kiều Phụng.