Hoài Thanh (
1909 –
1982) có tên khai sinh là
Nguyễn Đức Nguyên (ngoài ra ông còn sử dụng các bút danh khác như
Văn Thiên,
Le Nhà Quê), là một nhà phê bình văn học
Việt Nam, đã có những đóng góp về mặt phê bình, lý luận để khẳng định
Thơ mới trong văn học
Việt Nam thế kỉ XX. Tác phẩm
Thi nhân Việt Nam do ông và em trai
Hoài Chân viết đã đưa tác giả lên vị trí một nhà phê bình lớn của nền văn học Việt Nam đầu
thế kỷ 20. Sinh ngày
15 tháng 7 năm
1909 trong một gia đình nhà nho nghèo có tham gia
phong trào Đông Du chống
Pháp của
Phan Bội Châu. Quê ông ở xã Nghi Trung, huyện
Nghi Lộc, tỉnh
Nghệ An. Bắt đầu học
chữ Hán,
chữ Quốc ngữ, hồi nhỏ ông là học sinh của trường
Quốc học Vinh; rồi theo học trường Pháp Việt đến bậc trung học; tham gia phong trào yêu nước của học sinh của Phan Chu Trinh và
Phan Bội Châu. Trước 1945, ông tham gia viết văn, làm báo, dạy học và được coi là người đứng đầu trường phái phê bình văn học
Nghệ thuật vị nghệ thuật. Năm 1927, ông gia nhập
Tân Việt Cách mạng Đảng. Năm 1930 đang học ở
trường Bưởi (Hà Nội) thì bị bắt, bị kết án treo, bị trục xuất khỏi
Bắc Kỳ và giải về quê. Năm 1931 vào
Huế, làm công cho một nhà in, đi dạy học, đồng thời viết văn, viết báo.Tham gia Tổng khởi nghĩa của
Việt Minh cướp chính quyền ở
Huế tháng 8 năm 1945. Sau 1945 ông lần lượt giữ những chức vụ: Chủ tịch Hội văn hóa cứu quốc, Huế (tháng 9 năm 1945); cán bộ giảng dạy tại Đại học Hà Nội (từ 1945 – 1946); công tác tại
Đài Tiếng nói Việt Nam (từ 1947 đến 1948); ủy viên Ban thường vụ
Hội Văn nghệ Việt Nam(1950); Trưởng tiểu ban Văn nghệ
Ban Tuyên huấn Trung ương (1950 – 1956); Vụ trưởng Vụ nghệ thuật và giảng dạy tại Khoa Văn
Đại học Tổng hợp Hà Nội (1958). Trong khoảng 10 năm 1958 – 1968 ông trở thành
đại biểu Quốc hội khóa 2, làm Tổng Thư ký
Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam; tham gia Ban Chấp hành
Hội Nhà văn Việt Nam khóa 1 và 2. Từ 1959 – 1969 ông giữ chức Phó viện trưởng
Viện Văn học Việt Nam kiêm Thư ký tòa soạn
Tạp chí Nghiên cứu văn học của Viện. Từ 1969 đến 1975 ông giữ chức Chủ nhiệm tuần
báo Văn nghệ. Ông là đảng viên
Đảng Cộng sản Việt Nam.
Hoài Thanh mất ngày
14 tháng 3 năm
1982 tại
Hà Nội.