Goth là một
bộ tộc Đông German, những người Goths đã đóng vai trò quan trọng trong lịch sử
Đế quốc La Mã khi họ xuất hiện ở khu vực hạ sông
Danube vào thế kỷ thứ 3.Cuộc xâm nhập đầu tiên của người Goth vào Đế quốc Lã Mã diễn ra vào năm 238. Tài liệu ghi chép về người Goth trước thời kỳ này rất hiếm, nguồn tài liệu quan trọng nhất là tác phẩm bán hư cấu
Getica của
Jordanes vào thế kỷ thứ 6, trong đó mô tả sự di cư của người Goth từ
Scandza, một khu vực ngày nay được cho là ở
Götaland (
Thụy Điển), cho tới
Gothiscandza, khu vực được cho là vùng hạ
Vistula ở
Pomerania (
Ba Lan) ngày nay, từ đó người Goth tới khu vực bờ
biển Đen (ngày nay là
Ukraina,
România và
Moldova). Hai nền
văn hóa Wielbark và
Chernyakhov ở đông bắc vùng hạ Danube được cho là các dấu tích khảo cổ của cuộc di cư này. Theo Jordanes, vào năm 529 trước Công Nguyên, người Goth dưới triều Nữ hoàng
Tomyris phải kháng chiến chống cuộc
xâm lược của đại binh tinh nhuệ
Ba Tư do vị
Hoàng đế hùng cường
Cyrus Đại đế thân hành thống lĩnh. Tomyris vẫn hiên ngang và bà dụ địch vào, sau đó thân chinh xuất đại quân đánh tan nát quân Ba Tư trong một trận chiến kịch liệt. Cyrus Đại Đế bại vong và người Ba Tư bị tiêu diệt sạch. Khi Tomyris khải hoàn, người Goth chiếm hữu được biết bao chiến lợi phẩm.
[1]Vào thế kỷ 3 và thế kỷ 4, người Goth chia ra làm hai nhóm khác biệt là
Thervingi và
Greuthungi, hai nhóm này được ngăn cách bởi con
sông Dniester. Họ liên tục mở các cuộc tấn công hai Đế chế Tây và Đông La Mã trong cuộc
Chiến tranh người Goth (375–382). Hoàng đế Tây La Mã là
Valens thân chinh kéo đại quân đến thành Hadrianopolis để chống trả. Trong trận đánh quyết liệt tại
đây (
378), quân La Mã do kỷ cương kém nên bị vua người Goth là
Fritigern tàn sát dữ dội và trong biết bao nhiêu là thây lính La Mã có cả thi hài của Hoàng đế Valens. Sau đại thắng vang dội của vua Fritigern, đồng Hoàng đế Tây La Mã là
Gratianus kinh sợ người Goth, trong khi Hoàng đế Đông La Mã là
Theodosius I thân chinh đốc xuất đại binh đánh người Goth. Bằng một đòn giáng sấm sét tại
Thessalonica, người Goth đập tan nát quân đội của Theodosius I (
380).
[2] Cuối thế kỷ 4,
người Hung Nô ở phía đông xâm chiếm vùng đất của người Goth. Trong khi nhiều người Goths khuất phục và hòa nhập vào
Đế quốc Hung Nô thì nhiều người khác bị đẩy tới Đế quốc La Mã và được chuyển đổi sang
Kitô giáo bởi nhà truyền giáo
Wulfila, người đã sáng chế ra bảng chữ cái Goth để dịch
Kinh Thánh.Tới thế kỷ 5 và 6, người Goth được chia thành hai bộ tộc chính,
Tây Goth và
Đông Goth. Cả hai lập nên các nhà nước nối tiếp
Đế quốc Tây La Mã. Ở
Ý,
Vương quốc Đông Goth thành lập bởi vua
Theodoric Đại đế bị quân đội
Đế quốc Đông La Mã đánh bại sau cuộc
Chiến tranh người Goth (535-555). Đến thế kỷ 5,
Vương quốc Tây Goth ở
Aquitaine bị người
Frank đẩy tới
Hispania năm 507 và chuyển đổi sang
Công giáo vào thế kỷ 6 và tới đầu thế kỷ 8 thì thất bại vào tay
người Moor Hồi giáo. Dù ảnh hưởng của văn hóa Goths vẫn còn ở một vài quốc gia châu Âu nhưng nhìn chung nền văn hóa và ngôn ngữ Goths đã biến mất vào thời
Trung Cổ. Vào thế kỷ 16, những tàn tích nhỏ của phương ngữ Goths được cho là vẫn còn tồn tại ở vùng
Crimea.
[3]