Ephesus (/ˈɛfəsəs/;[1] tiếng Hy Lạp: Ἔφεσος Ephesos; tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Efes), còn được phiên âm tiếng Việt là Êphêsô hoặc Ê-phê-sô, là một thành phố của Hy Lạp cổ đại[2][3] trên vùng duyên hải Ionia, cách huyện Selçuk, tỉnh İzmir, Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay 3 km về phía tây nam. Ephesus được xây dựng từ thế kỷ thứ 10 trước Công Nguyên trên nơi là thủ đô của vương quốc Arzawa cũ [4][5] bởi người Hy Lạp thuộc các bộ tộc ở vùng Attica và Ionia. Trong thời Hy Lạp cổ điển, đây là một trong 12 thành phố của Liên bang Ionia. Thành phố trở nên thịnh vượng sau khi thuộc quyền kiểm soát của Cộng hòa La mã trong năm 129 trước Công nguyên. Theo ước lượng, Ephesus có dân số từ 33.600 tới 56.000 người trong thời Cộng hòa La Mã, và là thành phố lớn thứ ba của vùng Tiểu Á thuộc La Mã, sau 2 thành phố Sardis và Alexandria Troas.[6]Thành phố này nổi tiếng vì có Đền Artemis (hoàn thành khoảng năm 550 trước Công nguyên), một trong số Bảy kỳ quan thế giới cổ đại. Năm 268 sau Công nguyên, ngôi đền này đã bị phá hủy hoặc hư hại nặng trong cuộc tấn công của những người Goth.[7] Đền này có thể đã được xây dựng lại hoặc sửa chữa, nhưng điều này không chắc chắn, vì lịch sử sau đó của nó không được rõ ràng.[8]Hoàng đế Constantinus Đại đế đã xây dựng lại phần lớn thành phố và dựng lên các nhà tắm công cộng mới. Theo sắc chỉ Thessalonica của hoàng đế Theodosius I, thì những gì còn lại của ngôi đền đã bị phá hủy trong năm 401 sau Công nguyên bởi một đám đông do thánh Gioan Kim Khẩu lãnh đạo.[9] Thành phố này đã bị phá hủy một phần bởi cuộc động đất năm 614 sau Công nguyên. Tầm quan trọng của thành phố như một trung tâm thương mại đã bị tàn tạ vì hải cảng đã dần dần bị phù sa của sông Cayster (tiếng Thổ Nhĩ Kỳ: Küçük Menderes) bồi lên làm nghẽn.Ephesus là một trong bảy giáo hội Tiểu Á được nêu trong Sách Khải Huyền.[10] Phúc âm Gioan có thể đã được viết tại đây.[11] Thành phố đã là nơi diễn ra nhiều Công đồng Kitô giáo ở thế kỷ thứ 5 (xem Công đồng Ephesus). Ephesus cũng là nơi có một sân lớn dành cho các đấu sĩ. Các phế tích của Ephesus là một điểm thu hút nhiều khách du lịch trong và ngoài nước, một phần do ở gần Sân bay quốc tế Adnan Menderes.