Copyleft
Copyleft

Copyleft

Copyleft (còn gọi là bản quyền bên trái) là một cách chơi chữ đúp từ chữ copyright trong tiếng Anh có nghĩa là bản quyền, trong đó chữ left (bên trái) phản nghĩa với nghĩa của từ right (bên phải), mặc dù chữ "right" copyright có nghĩa là "quyền lợi" chứ không mang nghĩa "bên phải". Đồng thời copyleft còn có thể hiểu là copy left (nghĩa là bản sao cho dùng, bản sao được phép dùng). Copyleft mô tả cách sử dụng luật bản quyền để loại bỏ tất cả các hạn chế về phân phối bản sao và các phiên bản tác phẩm đã được chỉnh sửa cho mọi người và yêu cầu phải bảo lưu quyền tự do như vậy trong các phiên bản chỉnh sửa.Copyleft là một dạng cấp phép và có thể dùng để thay đổi bản quyền của những tác phẩm như phần mềm máy tính, tài liệu, âm nhạc, và nghệ thuật. Nói chung, luật bản quyền cho phép tác giả cấm người khác tái tạo, phái sinh, hoặc phân phối các bản sao tác phẩm của tác giả đó. Ngược lại, một tác giả, nhờ mô hình cấp phép copyleft, sẽ trao cho tất cả những ai nhận được bản sao tác phẩm quyền tái tạo, phái sinh hoặc phân phối tác phẩm miễn là tất cả những bản sao hoặc bản phái sinh mới đó cũng phải bị ràng buộc bởi cùng mô hình cấp phép copyleft. Giấy phép được sử dụng rộng rãi và là nguồn gốc của copyleft là Giấy phép Công cộng GNU. Cũng có những giấy phép Creative Commons tương tự như vậy với tên Chia sẻ tương tự (Share-alike).Copyleft cũng có thể được xem là một mô hình cấp phép bản quyền, trong đó tác giả từ bỏ một số, chứ không phải tất cả, các quyền lợi mà luật bản quyền đã trao. Thay vì cho phép tác phẩm thuộc hoàn toàn phạm vi công cộng (trong đó hoàn toàn không có bất kỳ hạn chế bản quyền nào), copyleft cho phép tác giả đặt ra một số, nhưng không phải tất cả, hạn chế bản quyền đối với những ai muốn tham gia vào hoạt động đó, nếu không sẽ bị xem là vi phạm bản quyền. Dưới sự bảo hộ của copyleft, có thể tránh được vi phạm bản quyền nếu người có khả năng vi phạm bản quyền biến mô hình copyleft của mình trở nên vĩnh viễn. Vì lý do này những giấy phép copyleft còn được gọi là giấy phép thuận nghịch.Trong khi luật bản quyền bảo vệ các quyền lợi của người tạo ra tác phẩm bằng cách quản lý sự phân phối và chỉnh sửa, ý tưởng copyleft là trao quyền tự do libre chủ quan cho những người dùng cuối. Giấy phép copyleft có những điều khoản công khai từ bỏ những hạn chế nào mà người tạo ra cho rằng nó không cung cấp quyền tự do libre cho người dùng cuối. Trong phần mềm, các giấy phép copyleft Mã nguồn mở đưa ra một hạn chế cơ bản đó là những thông tin có ích trong việc hỗ trợ chỉnh sửa (ví dụ như mã nguồn) phải được người dùng truy xuất dễ dàng cùng với một bản sao của phần mềm đã được cấp phép và cho phép ghi công tác giả gốc.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Copyleft http://www.eyemagazine.com/opinion.php?id=117&oid=... http://www.linuxtoday.com/developer/2006082902126O... http://www.mehglobal.com/nix http://www.microsoft.com/presspass/exec/craig/05-0... http://seattletimes.nwsource.com/html/businesstech... http://www.onlamp.com/pub/a/onlamp/2005/06/30/esr_... http://www.oreilly.com/openbook/freedom http://www.oreilly.com/openbook/freedom/ch07.html http://www.oreillynet.com/pub/a/policy/2001/12/12/... http://psg.com/lists/namedroppers/namedroppers.200...