Chiến_tranh_thế_giới_thứ_nhất
Chiến_tranh_thế_giới_thứ_nhất

Chiến_tranh_thế_giới_thứ_nhất

Hỗ trợ bởi:
và nhiều nước nữaĐược hỗ trợ bởi:và nhiều nước nữa George V
H. H. Asquith
David Lloyd George
Douglas Haig
Raymond Poincaré
Georges Clemenceau
Ferdinand Foch
Nikolai II
Nikolai Nikolayevich
Vittorio Emanuele III
Antonio Salandra
Vittorio Orlando
Luigi Cadorna
Armando Diaz
Thiên hoàng Đại Chính
Woodrow Wilson
John J. Pershing
Venceslau Brás
Và nhiều người khác Wilhelm II
Paul von Hindenburg
Erich von Falkenhayn
Erich Ludendorff
Franz Joseph I
Karl I
Conrad von Hötzendorf
Mehmed V
Mehmed VI
Enver Pasha
Mustafa Kemal Pasha
Ferdinand I
Nikola Zhekov
Emiliano Zapata
Francisco Villa
và nhiều người khác 12.000.000 8.841.541[5] 8.660.000[6] 5.093.140 4.743.826 2.930.000 1.234.000 800.000 703.430 380.000 250.000 200.000 50.000Tổng cộng: 45.889.850 13.250.000 7.800.000 2.998.321 1.200.000Tổng cộng: 25.248.321Chiến tranh thế giới thứ nhất, còn được gọi là Đại chiến thế giới lần thứ nhất, Đệ nhất thế chiến hay Thế chiến I, diễn ra từ 28 tháng 7 năm 1914 đến 11 tháng 11 năm 1918, là một trong những cuộc chiến tranh quyết liệt, quy mô to lớn nhất trong lịch sử nhân loại; về quy mô và sự khốc liệt, nó chỉ đứng sau Chiến tranh thế giới thứ hai.Cuộc chiến tranh này là một trong những sự kiện lịch sử có ảnh hưởng lớn nhất trong lịch sử thế giới.[1] Đây là cuộc chiến tranh có chiến trường chính bao trùm khắp châu Âu và ảnh hưởng ra toàn thế giới, lôi kéo tất cả các cường quốc châu ÂuBắc Mỹ vào vòng chiến với số người chết trên 19 triệu người với sức tàn phá và ảnh hưởng về vật chất tinh thần cho nhân loại rất sâu sắc và lâu dài. Khác với các cuộc chiến tranh trước đó, người Âu châu phải chiến đấu cả trên chiến trường lẫn ở hậu phương. Phụ nữ phải làm việc thay nam giới, đồng thời sự phát triển của kỹ nghệ cũng có ảnh hưởng đến tính chất chiến tranh; có thể thấy sự hiệu quả của không quânxe tăng trong chiến đấu kể từ cuộc Đại chiến này.[2][7] Chiến tranh chiến hào gắn liền với cuộc Đại chiến thế giới lần thứ nhất trong thời gian đầu của nó.[8]Đây là cuộc chiến giữa phe Hiệp Ước (chủ yếu là Anh, Pháp, Nga, và sau đó là Hoa Kỳ, Brasil) và phe Liên Minh (chủ yếu là Đức, Áo-Hung, BulgariaOttoman). Cuộc Đại chiến mở đầu với sự kiện Hoàng thái tử Áo-Hung bị ám sát, dẫn đến việc người Áo - Hung tuyên chiến với Serbia.[9][10] Sự kiện này được nối tiếp bởi việc Hoàng đế ĐứcWilhelm II truyền lệnh cho các tướng xua quân tấn công Bỉ, Luxembourg, và Pháp, theo kế hoạch Schlieffen.[11] Hơn 70 triệu quân nhân được huy động ra trận tiền, trong số đó có 60 triệu người Âu châu, trong 1 trong những cuộc chiến tranh lớn nhất trong sử sách.[12][13] Trong cuộc chiến tranh kinh hoàng này, Pháp là nước chịu tổn thất nặng nề hơn cả và hoàn toàn bị khánh kiệt, dẫn tới đại bại của họ trong các cuộc chiến tranh về sau.[14][15] Những trận đánh khốc liệt nhất trong cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất cũng diễn ra trên đất Pháp.[16] 1 trận đánh đáng nhớ của cuộc Đại chiến là tại Verdun cùng năm đó, khi quân Đức tấn công thành cổ Verdun của Pháp, nhưng không thành công.[17] Tuy nhiên, trận chiến đẫm máu nhất là tại sông Somme (1916), khi liên quân Anh - Pháp đánh bất phân thắng bại với quân Đức.[18], trong khi chiến dịch quân sự lớn nhất là Cuộc tổng tấn công của Brusilov, khi quân Nga đánh bại liên quân Áo-Hung và Đức.Tất cả những Đế quốc quân chủ (trừ Đế quốc Anh) đều sụp đổ trong cuộc chiến tranh này. Đảng Bolshevik lên nắm quyền tại nước Nga sau cuộc cách mạng tháng Mười lật đổ Nga hoàng, trong khi việc Đức bại trận lại tạo điều kiện cho Đức Quốc xã lên nắm quyền tại Đức nhờ biết khai thác tâm lý bất mãn của người dân.[1] Tuy nước Đức thua cuộc nhưng về thương mạicông nghiệp họ không bị tổn hại gì lớn (ít ra vẫn hơn hẳn Pháp[3]), vì thế về những mặt này họ đã chiến thắng cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất.[19]Không một nước châu Âu nào thật sự chiến thắng cuộc chiến tranh này, tất cả đều chịu tổn hại nặng nề về người và của. Sau chiến tranh, châu Âu lâm vào tình trạng khủng hoảng và những cao trào dân tộc chủ nghĩa trỗi dậy ở các nước bại trận.[1] Điển hình là ở Thổ Nhĩ Kỳ, bão táp phong trào Cách mạng Giải phóng Dân tộc rầm rộ, đưa dân tộc này dần dần hồi phục, và buộc phe Entente phải xóa bỏ những điều khoản khắc nghiệt sau khi cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ nhất chấm dứt.[20][21] Nước duy nhất không bị tàn phá mà còn thu được lợi nhuận lớn từ cuộc chiến này là Hoa Kỳ, nó đã tạo điều kiện cho nước này vượt trên các nước châu Âu về kinh tế kể từ sau cuộc chiến.Trước đây ở các nước nói tiếng Anh dùng từ "Đại chiến" (Great War). Vài thập kỷ sau, tên gọi Chiến tranh thế giới lần thứ nhất (World War I) mới được áp dụng để phân biệt với cuộc Chiến tranh thế giới thứ hai.[22] Đương thời, nó còn được gọi với cái tên "Cuộc chiến tranh chấm dứt mọi cuộc chiến tranh" (The war to end all wars) bởi quy mô và sự tàn phá khủng khiếp nó gây ra.[23] Chính những vấn đề liên quan tới Hiệp định Versailles 1918 đã khiến cho cuộc Chiến tranh thế giới lần thứ hai bùng nổ.[24]

Chiến_tranh_thế_giới_thứ_nhất

Thời gian 28 tháng 7 1914 – 11 tháng 11 1918 (1914-07-28 – 1918-11-11)
(4 năm, 3 tháng và 2 tuần)
(ngừng chiến)
Hòa ước Versailles ký ngày 28 tháng 6 năm 1919.
Địa điểm Châu Âu, Châu Phi, Trung Đông, Trung QuốcThái Bình Dương.
Kết quả Phe Hiệp ước chiến thắng kiểu Pyrros
Các Đế quốc Nga, Đức, Áo-Hung và Ottoman sụp đổ;[1]
Kinh tế Anh, Pháp suy kiệt;[2]
Đức bị mất nhiều lãnh thổ và phải bồi thường khoản tiền rất lớn, nhưng nền công nghiệp ít bị tổn hại[3]
Hoa Kỳ thu lợi nhuận lớn và vượt lên các nước châu Âu về kinh tế
Nhiều quốc gia mới tại châu Âu và Trung Đông được thành lập
Hội nghị Versailles
Thành lập Hội Quốc Liên.
Thời gianĐịa điểmKết quả
Thời gian28 tháng 7 1914 – 11 tháng 11 1918 (1914-07-28 – 1918-11-11)
(4 năm, 3 tháng và 2 tuần)
(ngừng chiến)
Hòa ước Versailles ký ngày 28 tháng 6 năm 1919.
Địa điểmChâu Âu, Châu Phi, Trung Đông, Trung QuốcThái Bình Dương.
Kết quảPhe Hiệp ước chiến thắng kiểu Pyrros
Các Đế quốc Nga, Đức, Áo-Hung và Ottoman sụp đổ;[1]
Kinh tế Anh, Pháp suy kiệt;[2]
Đức bị mất nhiều lãnh thổ và phải bồi thường khoản tiền rất lớn, nhưng nền công nghiệp ít bị tổn hại[3]
Hoa Kỳ thu lợi nhuận lớn và vượt lên các nước châu Âu về kinh tế
Nhiều quốc gia mới tại châu Âu và Trung Đông được thành lập
Hội nghị Versailles
Thành lập Hội Quốc Liên.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Chiến_tranh_thế_giới_thứ_nhất http://wwi.sbn.bz/ http://www.censol.ca/research/greatwar/nicholson/i... http://www.britannica.com/EBchecked/topic/648646 http://cgsc.cdmhost.com/cdm4/item_viewer.php?CISOR... http://www.dawn.com/weekly/dmag/archive/050612/dma... http://www.economist.com/countries/Israel/profile.... http://firstworldwar.com/ http://www.firstworldwar.com/battles/somme.htm http://www.flickr.com/photos/65817306@N00/sets/486... http://www.jimmyatkinson.com/papers/versaillestrea...