Charles I (
19 tháng 11 năm
1600 –
30 tháng 1 năm
1649[lower-alpha 1]) là vua của ba vương quốc
Anh,
Scotland, và
Ireland từ
27 tháng 3 năm
1625 đến khi bị hành quyết vào năm
1649.Charles là hoàng tử thứ hai của vua
James VI của Scotland, nhưng sau khi cha ông giành được ngai vàng ở Anh năm
1603, ông chuyển đến Anh và dành phần lớn thời gian còn lại của cuộc đời ở đây. Ông trở thành
người thừa kế ngai vàng Anh, Ireland và Scotland sau cái chết của hoàng huynh,
Henry Frederick, Hoàng tử xứ Wales, năm
1612. Khi trưởng thành, ông bị trưởng công chúa
Tây Ban Nha thuộc nhà
Hasburg là
Maria Anna từ hôn sau chuyến thăm kéo dài 8 tháng đến
Tây Ban Nha năm
1623. Hai năm sau, ông kết hôn với công chúa nhà
Bourbon là
Henrietta Maria của Pháp.Sau khi kế vị, Charles tranh chấp với
Nghị viện, trong nỗ lực của ông nhằm củng cố
đặc quyền hoàng gia. Charles tin tưởng vào
quyền lực thiêng liêng của các vị vua và cho rằng ông có thể cai quản đất nước theo ý muốn của mình. Nhiều chính sách của ông bị quần chúng phản đối, đặc biệt là việc tăng thuế mà không thông qua sự đồng ý của Quốc hội, khiến ông bị mang tiếng là một quân vương chuyên chế, một bạo chúa. Chính sách tôn giáo của ông, cùng với cuộc hôn nhân với một người Công giáo, đã gây ra sự bất bình và ác cảm của những nhóm cải cách tôn giáo như
Thanh giáo và
thần học Calvin, những người cho rằng ông nghiêng về phía Công giáo. Ông ủng hộ những giáo sĩ
high church như
Richard Montagu và
William Laud, và thất bại trong việc giúp các thế lực
Kháng Cách giành thắng lợi cuối cùng trong
Chiến tranh Ba mươi năm. Ông cố rắng buộc
Giáo hội Scotland làm theo mô hình tôn giáo của
Anh dẫn đến
Chiến tranh giữa các giám mục, tăng thêm vị thế cho Nghị viện Anh và Scotland đồng thời khiến vị thế của ông tuột dốc không phanh.Từ
1642, Charles chiến đấu với quân đội Nghị viện trong
Nội chiến Anh. Sau thất bại năm
1645, ông đầu hàng lực lượng Scotland và bị rơi vào tay Nghị viện. Charles từ chối công nhận yêu sách của những kẻ bắt được mình khi bác bỏ ý tưởng về nền
quân chủ lập hiến, và trốn thoát khởi nơi giam cầm vào tháng 11,
1647. Lại bị cầm tù một lần nữa tại
Đảo Wight, Charles cố gắng liên minh với người Scotland, nhưng cuối năm 1648
Oliver Cromwell cùng quân đội kiểu mới của ông ta đã nắm được quyền kiểm soát Anh quốc. Charles bị đưa ra xét xử, bị kết án tử hình vì tội phản quốc vào ngày 30 tháng 1 năm
1649. Vương quyền bị xóa bỏ, nền cộng hòa được thành lập, sử gọi là
Khối Thịnh vương chung Anh.
Chế độ quân chủ được trung hưng bởi con trai của ông,
Charles II, năm
1660.