Quốc gia Brunei Darussalam
(Quốc gia Brunei, nơi của Hòa bình)
Brunei (phiên âm
tiếng Việt:
Bờ-ru-nây), tên chính thức là
Nhà nước Brunei Darussalam (
tiếng Mã Lai: Negara Brunei Darussalam,
chữ Jawi: نڬارا بروني دارالسلام), là một
quốc gia có chủ quyền nằm ở bờ biển phía bắc của đảo
Borneo tại
Đông Nam Á. Ngoại trừ dải bờ biển giáp
biển Đông, quốc gia này hoàn toàn bị
bang Sarawak của
Malaysia bao quanh. Huyện Limbang của bang Sarawak phân chia Brunei thành hai phần. Đây là
quốc gia có chủ quyền duy nhất nằm hoàn toàn trên
đảo Borneo,
Malaysia và
Indonesia phân chia phần lãnh thổ còn lại của đảo.Lịch sử chính thức của quốc gia cho rằng Brunei có thể có bắt đầu từ thế kỷ VII, khi nó là một thuộc quốc tên là P'o-li của Đế quốc
Srivijaya có trung tâm trên đảo
Sumatra. Sau đó, nước này trở thành chư hầu của Đế quốc
Majapahit có trung tâm trên đảo
Java. Brunei trở thành một vương quốc hồi giáo vào thế kỷ thứ XIV, dưới quyền vị quốc vương (sultan) mới cải sang
Hồi giáo là
Muhammad Shah.Vào thời kỳ đỉnh cao của Vương quốc Brunei,
Sultan Bolkiah (trị vì 1485–1528) kiểm soát các khu vực phía bắc của đảo Borneo, bao gồm Sarawak và
Sabah ngày nay, cũng như
quần đảo Sulu ở ngoài khơi mũi đông bắc của Borneo,
Seludong (
Manila ngày nay), và các đảo ở ngoài khơi mũi tây bắc của Borneo. Đoàn thám hiểm
Magellan của
Tây Ban Nha viếng thăm quốc gia hàng hải này vào năm 1521, và Brunei chiến đấu chống lại Tây Ban Nha trong
chiến tranh Castille vào năm 1578.Vương quốc Brunei bắt đầu suy sụp; và đến thế kỷ XIX thì Sultan của Brunei nhượng lại Sarawak cho
James Brooke để báo ơn người này vì công giúp đỡ dập tắt một cuộc nổi dậy và phong cho Brooke làm
rajah; và nhượng lại Sabah cho
Công ty Đặc hứa Bắc Borneo của
Anh Quốc. Năm
1888, Brunei trở thành một lãnh thổ
bảo hộ của Anh Quốc và một Thống sứ Anh Quốc được bổ nhiệm trong vai trò người quản lý thuộc địa vào năm 1906. Sau khi bị
Nhật Bản xâm chiếm trong
Chiến tranh thế giới thứ hai, một hiến pháp mới được thảo ra vào năm 1959. Năm
1962, một cuộc
nổi dậy vũ trang chống lại chế độ quân chủ bị dập tắt với sự giúp đỡ của
người Anh.
[4]Brunei giành được độc lập từ
Anh Quốc vào ngày 1 tháng 1 năm 1984. Quốc gia trải qua tăng trưởng kinh tế trong thập niên 1970 và 1990, đạt mức bình quân 56% trong giai đoạn từ 1999 đến 2008, biến đổi Brunei thành một quốc gia công nghiệp hóa mới. Brunei trở nên thịnh vượng nhờ các mỏ dầu và khí đốt thiên nhiên rộng lớn. Brunei có
Chỉ số phát triển con người (HDI) cao thứ hai trong số các quốc gia
Đông Nam Á, sau
Singapore, và được phân loại là một
nước phát triển.
[5] Theo
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Brunei xếp hạng thứ năm thế giới về tổng sản phẩm bình quân đầu người theo sức mua tương đương. IMF ước tính vào năm 2011 rằng Brunei là một trong hai quốc gia có nợ công ở mức 0% trong
GDP quốc gia.
Forbes cũng xếp hạng Brunei là quốc gia giàu thứ năm trong số 182 quốc gia, nhờ vào các mỏ dầu và khí đốt thiên nhiên.
[6]