Basiliscus (
tiếng Latinh: Flavius Basiliscus Augustus;
tiếng Hy Lạp: Βασιλίσκος) (không rõ năm sinh, mất năm
476/
477) là
Hoàng đế Đông La Mã (Byzantine) từ năm
475 đến
476. Ông là một thành viên xuất thân từ
Dòng họ Leo, bắt đầu nắm quyền hành khi tiến hành cuộc nổi dậy buộc Hoàng đế
Zeno phải trốn khỏi
Constantinopolis. Basiliscus là em trai Hoàng hậu
Aelia Verina, vợ của Hoàng đế
Leo I (
457-
474). Mối quan hệ của ông với Hoàng đế cho phép ông theo đuổi binh nghiệp, sau khi đạt được những thành công nhỏ ban đầu, thì trong cuộc xâm chiếm lãnh thổ rợ
Vandal ở
châu Phi của người
La Mã dưới quyền chỉ huy của ông đã thất bại thảm hại vào năm
468, được coi là một trong những chiến dịch quân sự lớn nhất
cuối thời cổ đại. Basiliscus đã thành công trong việc chiếm đoạt quyền lực vào năm 475, lợi dụng sự bất mãn của dân chúng với Hoàng đế Zeno vốn có gốc gác "mọi rợ" kế thừa tiên đế Leo và kết quả là khiến cho phe cánh Thái hậu Verina tiến hành đảo chính đã buộc ông phải trốn khỏi Constantinopolis. Tuy nhiên khi đã yên vị, trong suốt triều đại ngắn ngủi của mình, Basiliscus đã để mất sự ủng hộ của
Giáo hội và dân chúng Constantinopolis, chỉ vì lý do đề bạt và cất nhắc những vị trí
thần học cho phái
Miaphysite mà ông là tín đồ đối lập với đức tin của phái
Chalcedonian. Ngoài ra, chính sách của ông chỉ để bảo vệ quyền lực của mình thông qua việc bổ nhiệm những kẻ thân tín giữ những chức vụ trọng yếu gây ra sự chống đối với nhiều nhân vật quan trọng trong triều đình bao gồm cả người chị Verina. Vì vậy, khi Zeno cố gắng đoạt lại Đế quốc về tay ông thì hầu như các phe phái trong triều đều ra sức ủng hộ và khi mang quân ca khúc khải hoàn tiến vào Constantinopolis, ngay lập tức Zeno sai người tới bắt giữ và bí mật thủ tiêu Basiliscus cùng gia quyến của ông. Cuộc đấu tranh giữa Basiliscus và Zeno đã ngăn cản
Đế quốc Đông La Mã có thể can thiệp nhằm tránh sự diệt vong của
Đế quốc Tây La Mã như đã xảy ra vào đầu tháng 9 năm 476. Khi viên chúa rợ
Heruli là
Odoacer đã phế truất vị Hoàng đế Tây La Mã
Romulus Augustus và gửi
ấn tín đến Constantinopolis, vì Zeno vừa mới khôi phục ngôi vị Hoàng đế nên ông đành ngậm ngùi cho qua mà phong Odoacer được toàn quyền cai trị nước Ý, do đó mà Đế quốc Tây La Mã chính thức cáo chung kể từ đấy.