Aretha Louise Franklin (
25 tháng 3 năm
1942 –
16 tháng 8 năm
2018)
[1] là một ca sĩ, nhạc sĩ và một nghệ sĩ piano người
Mỹ với danh hiệu "Nữ hoàng nhạc Soul". Dù nổi tiếng với những bản
nhạc soul, Franklin cũng rất nổi tiếng với các thể loại khác như
jazz,
rock,
blues,
pop,
R&B và
nhạc Phúc âm.Aretha Franklin bắt đầu sự nghiệp ca hát ở nhà thờ vào năm 10 tuổi và bắt đầu thu âm những bản nhạc vào bốn năm sau đó. Năm 18 tuổi, Aretha ký kết hợp đồng với hãng
Columbia Records và bà đã không có thành công như mong đợi. Năm 1966, bà chuyển sang hãng đĩa
Atlantic Records. Trong thời gian này, bà đã gặt hái những thành công thương mại lớn, trong đó gồm các hit tốp-mười
Billboard Hot 100, và bà đã có đĩa đơn quán quân đầu tiên trên bảng xếp hạng này, đó là "
Respect" (1967). Sau khi bà bị gãy chân năm 1969, Aretha tiếp tục thu âm một chuỗi hit lớn vào
thập niên 1970, với các album
Spirit in the Dark (1970),
Young, Gifted & Black (1971) và
Amazing Grace (1972). Trong đó, album Amazing Grace trở thành album nhạc Phúc âm bán chạy nhất thế giới. Sau khi thu âm album nhạc phim cho bộ phim
Sparkle năm 1976, Aretha lại rời hãng Atlantic và chuyển sang hãng đĩa
Artista Records năm 1980. Năm 1984, Aretha dấn thân sang thể loại
pop rock và
nhạc dance đương đại, tiêu biểu là trong album
Who's Zoomin' Who? năm 1985. Những năm sau đó, sự nghiệp của bà giảm xuống khi Aretha khi Aretha thực hiện một album vào năm 2011, đây được xem là album Audio cuối cùng thu âm những bài hát mới do bà thể hiện, cho đến năm 2014 bà có thu âm lại những bản hit của
Adele,
Dinah Washington,... và đặt tên là "
Aretha Sings The Great Diva Classics"Aretha Franklin có vai trò quan trọng và là một huyền thoại trong lịch sử nền âm nhạc Mỹ, bà có công phổ biến những tinh hoa trong lối hát Gospel vào trong nhạc đại chúng, bà và ca khúc Respect là lá cờ đầu tiên của phong trào đấu tranh cho nữ quyền thông qua âm nhạc, bà có tầm ảnh hưởng vô cùng to lớn đối với thế hệ ca sĩ sau bà như
Whitney Houston,
Mariah Carey,
Céline Dion, vân vân.
Tạp chí Time đã xếp bà vào danh sách
Time 100: Các nhân vật quan trọng nhất của thế kỷ XX, đứng chung với hàng loạt vĩ nhân ở mọi lĩnh vực khác. Franklin được tạp chí âm nhạc danh tiếng của Mỹ
Rolling Stone bầu chọn Aretha trong Danh sách 100 Ca sĩ Vĩ đại nhất mọi thời đại và
[Danh sách 100 Nghệ sĩ Vĩ đại nhất mọi thời đại.
[2][3] Aretha Franklin là một trong những ca sĩ giành được nhiều
giải Grammy nhất, với 21 giải Grammy cho tới thời điểm này, trong đó có Giải Grammy Huyền thoại sống và Giải Grammy Thành tựu trọn đời. Bà đã có 20 ca khúc dành vị trí số một trong bảng xếp hạng Billboard R&B Singles, hai trong số đó dành vị trí số một trên
Billboard Hot 100 là "
Respect" (1967) và "
I Knew You Were Waiting (For Me)" (1987), một ca khúc song ca với
George Michael. Từ năm 1961, bà đã có 45 ca khúc lọt vào top 40 của bảng xếp hạng
Billboard Hot 100. Năm 1987, Aretha trở thành nghệ sĩ nữ đầu tiên được lưu danh vào
Đại sảnh Danh vọng Rock and Roll. Tên bà cũng được đặt vào
Đại sảnh Danh vọng nhạc UK vào năm 2005. Tháng 8 năm 2012, Franklin được lưu danh vào
Đại sảnh Danh vọng nhạc Phúc âm của
Hiệp hội Nhạc Phúc âm.
[4] Bà cũng là một trong những ca sĩ biểu diễn trong lễ nhậm chức của tổng thống
Barack Obama. Aretha Franklin là một trong những nghệ sĩ tiêu thụ đĩa nhạc lớn nhất, với 75 triệu bản album được bán ra toàn thế giới.
[5] Tiểu hành tinh
249516 Aretha, được đặt tên theo tên của Aretha Franklin để vinh danh bà.