Aaliyah Dana Haughton (16 tháng 1 năm 1979 – 25 tháng 8 năm 2001), nghệ danh rút gọn lại là
Aaliyah (phát âm tiếng Anh:
/əˈliːə/), là một ca sĩ, diễn viên và người mẫu Hoa Kỳ, được sinh ra tại
Brooklyn,
New York, và lớn lên ở
Detroit,
Michigan. Khi còn bé, cô xuất hiện trên chương trình truyền hình
Star Search và biểu diễn cùng với
Gladys Knight. Lên 12 tuổi, Aaliyah ký hợp đồng với hãng đĩa
Jive Records và
Blackground Records của bác cô,
Barry Hankerson. Ông giới thiệu cô với
R. Kelly, người đã trở thành giáo viên hướng dẫn cũng như nhạc sĩ sáng tác chính và nhà sản xuất cho album đầu tay của cô,
Age Ain't Nothing but a Number. Album đã bán được ba triệu bản ở Mỹ và được chứng nhận hai đĩa bạch kim bởi
Hiệp hội Công nghiệp Thu âm Mỹ (RIAA). Sau những cáo buộc không chứng cứ về đám cưới bất hợp pháp của cô với Kelly, Aaliyah đã chấm dứt hợp đồng với hãng Jive và chuyển sang
Atlantic Records.Aaliyah đã làm việc với hai nhà sản xuất thu âm
Timbaland và
Missy Elliott ở album thứ hai,
One in a Million, bán được 3,7 triệu bản tại Hoa Kỳ và hơn 8 triệu trên toàn thế giới. Năm 2000, Aaliyah xuất hiện trong bộ phim lớn đầu tiên của cô,
Romeo Must Die. Cô cũng tham gia vào phần âm nhạc của phim, với đĩa đơn "
Try Again" được ra mắt. Ca khúc đã leo lên đầu bảng xếp hạng
Billboard Hot 100 chỉ dựa vào số lượt phát sóng trên radio, đưa Aaliyah trở thành nghệ sĩ đầu tiên trong lịch sử
Billboard đạt được thành tích này. "Try Again" cũng giúp cô nhận một đề cử
Giải Grammy cho Giọng Nữ R&B Xuất sắc nhất.Sau khi kết thúc Romeo Must Die, Aaliyah tham gia quay phần của mình trong bộ phim
Queen of the Damned. Cô phát hành album thứ ba và cuối cùng của cô,
Aaliyah, vào tháng 7 năm 2001. Ngày 25 tháng 8 năm 2001, Aaliyah và tám người khác đã gặp tai nạn máy bay tại
Bahamas và qua đời, sau khi quay
video cho đĩa đơn "
Rock the Boat". Người phi công, Luis Morales III, đã không có giấy phép vào thời điểm vụ tai nạn và bị phát hiện có dấu vết của
cocaine và
cồn trong cơ thể. Gia đình của Aaliyahr sau đó đã đâm đơn kiện hãng hàng không Blackhawk International Airways vì gây ra cái chết oan uổng cho cô, vụ việc này về sau đã được tòa án hòa giải. Sau khi mất, âm nhạc của Aaliyah vẫn giành được những thành công thương mại với một số đĩa nhạc được phát hành sau đó. Với lượng album bán được xấp xỉ 24 đến 32 triệu bản trên toàn cầu, Aaliyah đã được xem là giúp định nghĩa lại
R&B và
hip hop, và được nhận danh hiệu "Công chúa nhạc R&B" ("Princess of R&B").